“دستورالعمل انتشار اوراق سفارش ساخت” مشتمل بر ۲۶ ماده و ۵ تبصره در اجرای بند (۲) مادة (۷) قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه ۱۳۸۴ در تاریخ ۲/۹/۱۳۹۲ به تصویب هیأت مدیرۀ سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه (سنا)، رییس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق‌بهادار بدهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان خبر بالا گفت: یکی از ابزارهایی که در نظام مالی اسلامی می‌تواند برای تأمین مالی طرح‌ها و پروژه‌ها مورد استفاده قرار گیرد اوراق سفارش ساخت است.
مهسا رادفر هدف از طراحی این اوراق در سازمان بورس را فراهم کردن شرایط لازم جهت تامین مالی فعالیت‌های پیمانکاری دانست و افزود: پیمانکاران و کارفرمایان با استفاده از این اوراق می توانند منابع مالی خود را تامین کنند.
وی تصریح کرد: بر اساس تصویب شواری عالی بورس، اوراق سفارش ساخت(استصناع)، اوراق بهاداری است که ناشر بر اساس قرارداد ساخت منتشر می کند.
رادفر با اشاره به اینکه این اوراق قابل معامله در بورس ها یا بازارهای خارج از بورس هستند، افزود: قرارداد سفارش ساخت، قراردادی است که به موجب آن یکی از طرفین قرارداد در مقابل مبلغی معین، ساخت و تحویل دارایی مشخصی را در زمان معینی در آینده متعهد می‌شود. وی خاطرنشان کرد: اوراق سفارش ساخت در طبقه بندی کلی اوراق، همانند اوراق اجاره در طبقه ابزارهای انتفاعی با بازدهی معین قرار دارد.
شرایط دارایی مبنای انتشار اوراق
رییس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق‌بهادار بدهی سازمان بورس با اشاره به اینکه دارایی مبنای انتشار اوراق باید دارای شرایطی باشد، ابراز داشت: از نخستین شرایط می توان به این مورد اشاره کرد که باید امکان ساخت و تحویل دارایی در مواعد زمانی مورد نظر بانی وجود داشته باشد. دارایی‌هایی که به مقادیر زیاد و به طور مستمر در کوتاه‌مدت تولید می‌شود، نمی‌تواند مبنای انتشار اوراق قرار گیرد.
وی افزود: در عین حال، هیچگونه محدودیت یا منع قانونی، قراردادی یا قضایی برای ساخت و انتقال دارایی وجود نداشته باشد.
رادفر به دیگر شرایط این دارایی ها اشاره کرد و گفت: از زمان شروع ساخت تا پایان سررسید اوراق، دارایی باید از پوشش بیمه‌ای مناسب و کافی از جمله بیمه مسئولیت مدنی و بیمه تمام خطر پروژه برخوردار باشد. همچنین تمامی مجوزهای قانونی لازم برای ساخت آن از مراجع ذیربط اخذ شده باشد.
مدل عملیاتی انتشار اوراق سفارش ساخت
رییس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق‌بهادار بدهی سازمان بورس به مدل عملیاتی انتشار اوراق سفارش ساخت (استصناع) اشاره و خاطرنشان کرد: نهاد واسط، ناشر اوراق سفارش ساخت است و بانی، شخص حقوقی است که اوراق سفارش ساخت، با هدف ساخت دارایی برای وی منتشر می‌شود و براساس قرارداد سفارش ساخت، مسئولیت ساخت و تحویل دارایی را نیز بر عهده دارد.
رادفر ابراز داشت: در این مدل، بانی یا خود پیمانکار است یا برای انجام عملیات ساخت با پیمانکاران وارد قرارداد می شود.
فرآیند کلی انتشار اوراق سفارش ساخت
رادفر در خصوص فرایند انتشار اوراق سفارش ساخت تصریح کرد: در ابتدا بانی تقاضای تأمین مالی برای ساخت دارایی را همراه با مستندات مربوطه ارائه می کند. پس از آن، نهاد واسط با بانی وارد قرارداد سفارش ساخت می شود. در این قرارداد نهاد واسط نقش کارفرما را بر عهده دارد و مسئولیت ساخت را بر عهده بانی قرار می‌دهد. در این مدل، بانی می‌تواند ضمن انعقاد قرارداد سفارش ساخت، متعهد به اجاره (اجاره به شرط تملیک) یا خرید دارایی (نقدی و اقساط (مرابحه) بعد از دوره ساخت شود.
وی با اشاره به اینکه نهاد واسط به عنوان ناشر اقدام به انتشار اوراق سفارش ساخت می کند، ادامه داد: مردم با پرداخت پول به نهاد واسط وکالت می دهند تا دارایی را برای آن ها بسازد. پس از ساخت دارایی و تحویل آن توسط بانی به نهاد واسط، نهاد واسط دارایی را در قالب عقد اجاره، مرابحه یا فروش به بانی واگذار می‌کند.
رادفر خاطرنشان کرد: نکته قابل توجه در این مدل آن است که بانی می تواند در طول دوره ساخت، خود سازنده دارایی باشد و پس از تکمیل و تحویل آن به نهاد واسط، آن را در قالب قرارداد اجاره یا مرابحه تحصیل کند. جهت اطمینان از ساخت صحیح دارایی، ناظری برای ساخت در نظر گرفته شده که به صورت مستمر بر ساخت دارایی نظارت می کند.
رییس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی سازمان بورس تاکید کرد: اوراق سفارش ساخت می‌تواند با تأیید سازمان به صورت ترکیبی با سایر اوراق مصوب شورای عالی بورس و اوراق بهادار بر اساس مقررات مربوطه منتشر شود.