اگر مقوله مالیات برای مردم ناشناس باشد، شناخت وزارت دارایی به مراتب مشکل‌تر خواهد بود. حدود ۲۰ سال از لایحه مصوب مجلس شورای اسلامی جهت استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذیصلاح به عنوان حسابدار رسمی می‌گذرد و حدود ۱۸ سال از مصوبه هیات وزیران و حدود ۱۲ سال از تشکیل جامعه حسابداران رسمی به منظور تنظیم امور و اعتلای حرفه حسابداری و حسابرسی در کشور و نظارت حرفه‌ای بر کار حسابداران رسمی می‌گذرد.
در حال حاضر تعداد حسابداران رسمی براساس آزمون‌ها و تایید صلاحیت کمی بیش از ۱۹۰۰ نفر می‌باشند. حسابداران رسمی که برخلاف نامشان عمدتا به شغل حسابرسی مشغول می‌باشند و کار حسابرسی کار اصلی آنهاست.
شاید میانگین سن حسابداران رسمی حدود ۴۰ سال باشد اما کم نیستند حسابداران رسمی که همین حدود سابقه کار دارند. به هرحال تلاش جامعه حسابداران رسمی باعث ایجاد ۲۵۶ موسسه حسابرسی عضو گردیده است که البته حدود ۸۶ درصد از موسسات در تهران متمرکز هستند و فقط ۳۸ موسسه در مراکز سایر استانها مستقرند. حدود نیمی از حسابداران رسمی یا بعنوان شریک یا بعنوان مدیر در این موسسات مشغول هستند تعدادی نیز به عنوان غیر‌شاغل در حرفه در امور دیگر مشغول یا بازنشسته شده‌اند و بقیه یا بصورت شاغل انفرادی یا در سازمان حسابرسی مشغول به کار می‌باشند.
آنچه اهمیت دارد این است که تعداد موسسات حسابرسی قبل از انقلاب کمتر از ۱۰ درصد موسسات فعلی بوده اما حداقل نیمی از موسسات موجود آن زمان بیش از ۱۰۰ نفر حسابرس داشتند و قادر به انجام حسابرسی شرکت‌های بزرگ بودند لیکن در حال حاضر به استثنای دو موسسه حسابرسی که وابسته به دولت یا ارگان خاص می‌باشند کمتر موسسه‌ای با نیروی حدود ۱۰۰ نفر پیدا می‌شود.
اگرچه افزایش تعداد موسسات حسابرسی می‌تواند معیاری برای قضاوت افزایش اقبال عمومی به حسابرسی و توسعه حرفه حسابرسی تلقی شود. اما عدم شکل گیری موسسات حسابرسی بزرگ، نقصانی است که نباید دست کم گرفته شود. ایجاد موسسات حسابرسی بزرگ نیازمند سیاست‌گذاری و برنامه ریزی اصولی توسط جامعه حسابداران رسمی می‌باشد.
اسماعیل جانثاری
حسابدار رسمی
منبع : دنیای اقتصاد