به نام خدا
آييننامه مرخصيها
موضوع ماده (84) قانون مديريت خدمات كشوري و تبصرههاي آن
فصل يكم – مرخصي استحقاقي :
ماده 1 – مرخصي استحقاقي كارمند از نخستين ماه خدمت به نسبت مدت خدمت به او تعلق ميگيرد و طبق مقررات اين آييننامه قابل استفاده ميباشد.
ماده 2 – مرخصي كمتر از يك روز جزو مرخصي استحقاقي منظور ميشود و حداكثر مدت مرخصي اين ماده از (15) روز كمتر در يك سال تقويمي تجاوز نخواهد كرد.
ماده 3 – كارگزينيهاي دستگاههاي اجرايي موضوع ماده (5) قانون مديريت خدمات كشوري مكلفند در فروردين ماه هر سال جدول اسامي كارمندان واحدهاي سازماني كه شامل مدت مرخصي استحقاقي هر يك از آنان باشد را تنظيم كنند و براي رؤساي ادارات مربوط بفرستند.
ماده 4 – مدير هر واحد سازماني بدون در نظر گرفتن موقعيت و عنوان آن واحد اختيار تصميم درباره مرخصيهاي كارمندان حوزه مديريت خود را از طرف وزير و يا رييس مؤسسه دولتي و رؤساي دستگاهها و سازمانهايي اجرايي دارا باشد.
ماده 5 – استفاده از مرخصي استحقاقي با تقاضاي كتبي و موافقت كتبي مدير واحد مربوط و در غياب او معاون و يا جانشين وي است. هر كارمند موظف است در طول سال مرخصي استحقاقي سالانه خود را درخواست نمايند مدير يا معاون واحد مربوط نيز موظفند ترتيبي فراهم نمايند تا امكان استفاده كارمندان از مرخصي سالانه به ميزان استحقاق فراهم گردد و با درخواست ايشان در اين زمينه با در نظر گرفتن زمان مناسب، موافقت نمايند.
ماده 6 – هر گاه مدير واحد بنا به مصالح اداري با تقاضاي مرخصي كارمند از حيث مدت و زمان استفاده موافقت نكند، دادن مرخصي با توافق كارمند به وقت ديگري موكول ميگردد با اين حال در صورتي كه كارمند نتواند از مرخصي سالانه خود استفاده نمايد فقط (15) روز آن قابل ذخيره ميباشد.
ماده 7– حداكثر مدتي كه كارمند در يك سال تقويمي ميتواند از مرخصي استحقاقي همان سال و مرخصي استحقاقي ذخيره شده استفاده نمايد از چهار ماه تجاوز نخواهد كرد .
ماده 8– كارمندي كه در حال مرخصي استحقاقي است ميتواند تقاضا كند مرخصي او تمديد شود در اين صورت تاريخ آغاز مرخصي اخير بلافاصله بعد از پايان مرخصي قبلي خواهد بود.
تبصره – در صورتي كه تصميم مدير واحد در مورد تمديد مرخصي به كارمند اعلام نشده باشد كارمند مكلف است در پايان مدت مرخصي در پست خود حاضر شود.
ماده 9– حفظ پست سازماني كارمندي كه در حال استفاده از مرخصي استحقاقي است الزامي ميباشد و در اين مدت مدير واحد وظايف او را به كارمند يا كارمندان ديگر محول ميكنند.
ماده 10– با كارمندي كه در حال استفاده از مرخصي استحقاقي بيمار شود مطابق مقررات فصل دوم (مرخصي استعلاجي) رفتار خواهد شد و مرخصي استحقاقي استفاده نشده وي ذخيره ميگردد، مشروط به اين كه ذخيره مرخصي وي بيش از (15) روز نباشد.
ماده 11– موافقت با تقاضاي مرخصي استفاده نشده كارمندان در هنگام بازنشستگي با رعايت مقررات مربوط الزامي است و در اين مورد حفظ پست سازماني كارمند ضروري نميباشد.
تبصره 1– در مورد مشمولان ماده (103) قانون مديريت خدمات كشوري اعطاي مرخصي موكول به آن است كه كارمند در مهلت مناسبي پيش از رسيدن به (60) سالگي براي مشاغل غيرتخصصي و 65 سالگي براي مشاغل تخصصي تقاضاي مرخصي كرده باشد.
تبصره 2 – محدوديت مندرج در ماده (7) اين آييننامه شامل كارمندان موضوع اين ماده نميباشد.
ماده 12– تعطيلات فصلي كارمندان رسته آموزشي و ديگر كارمنداني كه از اين نوع تعطيلات استفاده ميكنند تا ميزان يك ماه در سال به حساب مرخصي استحقاقي آنان در همان سال منظور ميشود.
تبصره – اعطاي مرخصي استحقاقي به ميزان حداكثر يك ماه به مشمولين طرح طبقهبندي مشاغل معلمان براي يك بار در طول مدت خدمت فقط به منظور انجام مناسك حج تمتع (حج واجب) در ايام تشرف به مكه مكرمه و مدينه منوره با رعايت ساير مقررات اين فصل امكانپذير خواهد بود و مدت مرخصي استفاده شده موضوع اين تبصره از تعطيلات فصلي آنان در همان سال تحصيلي كسر ميگردد.
ماده 13– حقوق و فوقالعادههاي ايام مرخصي استحقاقي مأموران خارج از كشور كه قابل ذخيره نيست به مدت خدمت خارج از كشور به وي تعلق ميگيرد، در صورتي كه آن مرخصي در خارج از كشور مورد استفاده واقع شود به ارز همان كشور قابل پرداخت ميباشد.
ماده 14 – به مرخصي استعلاجي كه از چهار ماه تجاوز نمايد نسبت به مدت زايد بر چهار ماه و به دوران مرخصي بدون حقوق و آمادگي به خدمت و تعليق و بركناري از خدمت و انقصال و خدمت زير پرچم و غيبت غيرموجه مرخصي استحقاقي تعلق نميگيرد.
تبصره – معذوريت بانوان باردار كه وضع حمل آن دوقلو به بالا باشد مشمول محدوديت چهارماه اين ماده نميباشد.
ماده 15– كاركنان غير بومي مناطق كمتر توسعه يافته و محروم علاوه بر (30) روز مرخصي استحقاقي از (30) روز مرخصي براساس فهرست مناطق كمتر توسعه يافته و محروم كه به تصويب هيأت وزيران رسيده است برخوردارند و در صورتي كه آنان نتوانند از ذخيره مرخصي استحقاقي و (30) روز مرخصي مناطق محروم استفاده نمايند. در پايان همان سال وجوه مرخصي تشويقي را دريافت مينمايند و مرخصي مورد نظر به هيچ وجه قابل ذخيره نميباشد.
ماده 16 – تعطيلات ميان مرخصي جز مرخصي استحقاقي محاسبه نميشود.
ماده 17 – مشمولان مقررات قانون تأمين اجتماعي از نظر استفاده از مرخصي استحقاقي تابع همان مقررات ميباشند.
ماده 18 – دوران استفاده از مرخصي استحقاقي خدمت نيمه وقت بانوان طبق مقررات مربوط به كارمندان تمام وقت ميباشد.
ماده 19– چنانچه كارمند فوت شود و مرخصي استحقاقي ذخيره شده داشته باشد حقوق ثابت و فوقالعادههاي مستمر ماده (68) را كه حسب مورد دريافت مينمايد بابت مرخصيهاي ذخيره شده به وراث قانوني وي پرداخت ميشود.
ماده 20 – عدم حضور كارمند در پست سازماني خود كه مدت آن از سه روز تجاوز ننمايد و مستند به عللي از قبيل آن چه در زير آمده است موجه شناخته خواهد شد.
1- بيماري كارمند
2- صدمات ناشي از حوادث كه به او يا پدر و مادر يا همسر يا فرزندان او وارد آمده باشد.
3- بيماري شديد پدر يا مادر يا همسر يا فرزندان
4- فوت همسر يا بستگان نسبي و سببي تا طبقه سوم
5- دارا شدن فرزند
6- ازدواج او و فرزندانش
7- احضار كارمند توسط مراجع قضايي براي اداي شهادت و انجام تحقيقات
تشخيص درستي يا نادرستي ادعاي كارمند بر عهده مدير واحد است. در صورتي كه ادعاي كارمند تصديق شود. غيبت كارمند بر حسب علت جزو مرخصي استحقاقي يا استعلاجي وي محسوب و حكم لازم در اين مورد صادر خواهد شد.
فصل دوم – مرخصي استعلاجي :
ماده 21– به منظور حفظ تندرستي و تأمين بهداشت بانوان كارمند اعم از رسمي و پيماني در موقع بارداري، مرخصي زايمان حداكثر تا سه فرزند با تأييد پزشك معتمد سازمان و يا كميسيون پزشكي دانشگاههاي علوم پزشكي با شرايط و تسهيلات زير اعطا مي گردد.
الف – مدت مرخصي زايمان شش (6 ) ماه ميباشد
تبصره 1 – در طول مدت مرخصي زايمان حقوق ثابت (حق شغل و شاغل و تفاوت تطبيق) و ساير فوقالعادههاي مستمر ماده (68) كه حسب مورد به كارمند تعلق ميگيرد پس از كسور سهم پسانداز و بازنشستگي و بيمه محاسبه و پرداخت ميگردد.
تبصره 2 – مادران شيرده پس از آغاز به كار دوباره در صورت ادامه شيردهي ميتوانند حداكثر تا (24) ماهگي كودك روزانه يك ساعت از مرخصي (بدون كسر از مرخصي استحقاقي) استفاده كنند.
تبصره 3 – دولت بنا به هر دليلي كه ساعت كار كارمندان را در ايام سال كاهش دهد مادران شيرده نميتوانند از تبصره (2) اين ماده استفاده نمايند.
تبصره 4 – حفظ پست سازماني بانواني كه در ايام مرخصي زايمان به سر ميبرند الزامي است .
ماده 22– بانوان كارمند كه در حال استفاده از مرخصي بدون حقوق ميباشند، مشمول استفاده از مرخصي دوران زايمان نخواهند شد.
ماده 23– مدت استفاده از مرخصي استعلاجي و زايمان براي بانوان مشمول خدمت نيمه وقت مانند كارمندان تمام وقت خواهد بود و در آن مدت از لحاظ حقوق و مزايا تابع مقررات مربوط به خدمت نيمه وقت بانوان خواهند بود.
ماده 24– هر گاه كارمند شاغل بيمار شود و آن بيماري مانع از خدمت او باشد بايد مراتب را در كوتاهترين مدت ممكن به اداره متبوع اطلاع دهد. در موارد كمتر از ده روز گواهي پزشك را در اولين روز پس از مراجعه به محل خدمت و در موارد ده روز و بيشتر در اولين روز پس از مراجعه به محل خدمت به مدير يا معاون واحد مربوط براي ارجاع به كارگزيني ارايه دهد.
ماده 25 – كارگزيني مكلف است گواهي پزشك معالج كارمند را براي اظهارنظر نزد پزشك معتمد وزارتخانه يا مؤسسه دولتي متبوع ارسال دارد و در صورتي كه مفاد گواهي مورد تأييد قرار گيرد حكم مرخصي استعلاجي را صادر نمايد.
تبصره 1 – در صورتي كه پزشك معتمد در اختيار نداشته باشند، دانشگاههاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني استان مكلف به همكاري و معرفي پزشك معتمد از ميان پزشكان خواهند بود.
تبصره 2 – اگر كارمند به رأي پزشك معتمد دستگاه ذيربط معترض باشد موضوع به كميسيون پزشكي ارجاع ميشود و نظر اين كميسيون قطعي خواهد بود.
ماده 26– كميسيون پزشكي حداقل مركب از سه نفر پزشك خواهد بود كه بنا به درخواست سازمان متبوع كارمند و با توجه به نوع بيماري توسط دانشگاههاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني استان تعيين خواهد شد.
سازمانهاي مذكور مكلفند در اسرع وقت كميسيون را تشكيل و نتيجه را به سازمان مربوط اعلام نمايند.
ماده 27– تشخيص ابتلا كارمند به بيماري صعبالعلاج و تعيين مدت معذوريت وي بر عهده كميسيون پزشكي است. حداكثر مدت اين معذوريت در هر نوبت شش ماه است و قابل تمديد خواهد بود.
ماده 28– در هر مورد كه موضوع به كميسيون پزشكي ارجاع ميشود نظر كميسيون كه به اتفاق يا به اكثريت اتخاذ شود قاطع خواهد بود.
ماده 29– به كارمندي كه از مرخصي استعلاجي استفاده مينمايد تا چهار ماه و در صورتي كه به علت ابتلا به بيماري صعبالعلاج يا زايمان فرزندان توأمان مرخصي استعلاجي وي بيش از چهار ماه باشد تا حداكثر يك سال حقوق ثابت (شغل و شاغل و مابهالتفاوت) و ساير فوقالعادههاي مستمر ماده (68) كه حسب مورد به كارمند داده شده است و همچنين در مورد بيماريهاي صعبالعلاج در مدت زايد بر يكسال تا هنگامي مشمول ازكارافتادگي نشده باشد فقط حقوق ثابت به وي تعلق ميگيرد.
ماده 30– حقوق و فوقالعادههاي كارمنداني كه در خارج از كشور به حالت اشتغال يا مأموريت خدمت ميكنند در مدت مرخصي استعلاجي در همان محل تا دو ماه به ارز و در مدت زايد بر آن با رعايت ماده (29) اين آييننامه به ريال پرداخت خواهد شد.
ماده 31– گواهينامهاي كه در مورد بيماري كارمند در خارج از كشور صادر شده بايد از حيث صحت صدور به تصديق سفارتخانه و يا كنسولگري ايران در محل برسد و در نهايت به تأييد پزشك معتمد سازمان مربوط نيز برسد و در صورت عدم تأييد موضوع در كميسيون پزشكي براي اظهارنظر قطعي مطرح خواهد شد.
ماده 32– مرخصي استعلاجي كارمند در صورتي كه بيماري او ادامه يابد با رعايت مقررات اين فصل قابل تمديد است.
ماده 33– حفظ پست سازماني كارمند كه از مرخصي استعلاجي استفاده ميكند به جز كارمندان موضوع ماده (29) بيش از چهار ماه الزامي نيست.
تبصره – فوقالعادههايي كه در ايام مرخصي استعلاجي كه از چهارماه در يك سال تجاوز نكند و همچنين در ايام مرخصي استحقاقي حسب مورد قابل پرداخت است به شرح زير ميباشد:
– فوقالعاده بند (1) ماده (68)
– فوقالعاده بند (2) ماده (68)
– فوقالعاده بند (3) ماده (68)
– فوقالعاده بند (5) ماده (68)
– فوقالعاده مديريت موضوع تبصره (2) ماده (65)
– فوقالعاده بند (10) ماده (68)
فصل سوم – مرخصي بدون حقوق :
ماده 34– استفاده از مرخصي بدون حقوق در دوره آزمايشي ممنوع ميباشد. مگر در موارد زير:
1- كارمند استحقاق مرخصي را نداشته باشد و احتياجش به استفاده از مرخصي مسلم شود.
2- كارمند پس از استفاده از چهارماه مرخصي استعلاجي سالانه به سبب ادامه همان بيماري يا ابتلا به بيماري ديگر قادر به خدمت نباشد و بيماري او هم صعبالعلاج تشخيص داده نشود.
3- كارمند ناگزير باشد به اتفاق همسرش به خارج از محل خدمت خود مسافرت كند.
4- كارمند قصد ادامه تحصيل داشته باشد و مدارك لازم را ارايه نمايد.
تبصره – اعطاي مرخصي بدون حقوق به كارمندان آزمايشي با ارايه مدرك و به تشخيص مؤسسه متبوع خود كه نياز به استفاده از مرخصي بدون حقوق داشته باشند حداكثر تا دو ماه با رعايت ساير مقررات اين فصل امكانپذير ميباشد.
ماده 35– كارمند بايد تقاضانامه استفاده از مرخصي بدون حقوق را با ذكر علت و مدت آن توسط مدير واحد به وزارتخانه يا مؤسسه دولتي متبوع ارسال نمايد . وزارتخانه يا مؤسسه دولتي تصميم لازم را در اين باره اتخاذ و در صورت موافقت حكم مرخصي بدون استفاده از حقوق را با رعايت تبصره (1) ماده (84) قانون مديريت خدمات كشوري صادر خواهد كرد . در مورد كارمندان موضوع بند (2) ماده (34) اين آييننامه چنانچه بيماري به تأييد پزشك معتمد برسد موافقت با مرخصي بدون حقوق الزامي خواهد بود.
ماده 36 – مرخصي بدون حقوق كارمند پيماني متناسب با مدت قرارداد حداكثر تا پايان قرارداد و با رعايت سقف مقرر در قانون امكانپذير ميباشد.
ماده 37– در احتساب مرخصي روز و ماه و سال مطابق تقويم رسمي كشوري سال شمسي است و در مرخصي روزانه، ماه سي روز حساب ميشود. مرخصيهاي كمتر از يك روز با توجه به ساعات كار روزانه وزارتخانهها و سازمانهاي مربوط محاسبه خواهد شد.
ماده 38– پرداخت حقوق و فوقالعادههاي مدت مرخصي استحقاقي و استعلاجي پيش از صدور حكم مرخصي ممنوع است.
ماده 39– مدت مرخصي بدون حقوق جز سابقه خدمت كارمند محسوب نميشود، مگر اينكه در طي اين مدت حق بيمه و كسور بازنشستگي سهم خود و كارفرما را از طريق دستگاه متبوع پرداخت كرده باشد كه در اين صورت مدت مزبور به عنوان سابقه خدمت قابل قبول از لحاظ بازنشستگي و وظيفه دوره بازنشستگي قابل محاسبه ميباشد.
ماده 40 – كارمندان زن كه همسر آنها در مأموريت به سر ميبرند، ميتوانند تا پايان مأموريت حداكثر به مدت شش سال از مرخصي بدون حقوق استفاده نمايند. در اين مدت حفظ پست سازماني اين گروه از كاركنان الزامي نميباشد.
تبصره 1 – كارمندان زن كه از اين ماده استفاده مينمايند در طول دوران خدمت رسمي خود ميتوانند به صورت متناوب و يا متوالي از اين ماده استفاده نمايند.
تبصره 2 – كارمندان زني كه شغل همسرانشان ايجاب ميكند كه همواره در مأموريت باشند نيز نميتوانند از اين ماده استفاده نمايند.
ماده 41 – كارمنداني كه در حال مرخصي بدون حقوق هستند، ميتوانند از مزاياي بيمه عمر طبق ضوابط استفاده نمايند.
ماده 42 – كارمنداني كه بنا به هر دليلي بازخريد ميشوند ميتوانند تمامي مرخصي ذخيره خود را دريافت نمايند.
ماده 43 – تمامي قوانين و مقررات تصويبنامهها و آييننامههاي مغاير با اين آييننامه لغو و براي تمامي كاركنان مشمول قانون مديريت خدمات كشوري لازمالاجرا ميباشد.
ماده 44 – فرم مرخصي به صورت استاندارد توسط معاونت توسعه مديريت و سرمايه انساني رييسجمهور تهيه و براي اجرا در اختيار سازمانهاي مشمول قرار خواهد گرفت.