یکی از خدمات و تعهدات بلندمدت سازمان تامین اجتماعی پرداخت مستمری فوت به بازماندگان بیمه شــده متوفی است. مستمری بازماندگان وجهی است که به صورت ماهیانه به خانواده و افراد تحت تکفل پرداخت می شود. این مســتمری بابت بیمه شده متوفی و یا بازنشسته و ازکارافتاده مستمری بگیر در صورت فوت برقرار می شود.
شرایط پرداخت مستمری فوت
بازماندگان واجد شــرایط بیمه شــده متوفی در یکی از حالات زیر مستمری بازماندگان را دریافت خواهند داشت: در صورت فوت بیمه شده بازنشسته، در صورت فوت بیمه شده ازکارافتاده کلی مستمری بگیر، در مواردی که بیمه شــده در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماریهای حرفه ای فوت کند، بدون توجه به سابقه پرداخت حق بیمه در موارد زیر چنانچه فوت بیمه شده ناشــی از کار و یا بیماریهای مرتبط با حرفه نباشد مستمری برای بازماندگان برقرار می شود: در صورت فوت بیمه شــده ای که در ۱۰ ســال آخر حیات خود، حداقل سابقه پرداخت حق بیمه یک سال را داشته باشد، مشروط بر اینکه ۹۰ روز از ســابقه مذکور (یک سال) ظرف آخرین سال حیات بیمه شده باشد.
در صورت عدم وجود شرایط بند قبل، چنانچه بیمه شده ای حداقل ۲۰ سال حق بیمه مقرر را قبل از فوت پرداخت کرده باشد، بازماندگان وی از مستمری فوت برخوردار خواهند شد.
براساس این بند چنانچه حقوق تعیین شده برای خانواده متوفی از حداقل حقوق مقرر در سال مربوطه کمتر باشد، تا حداقل حقوق ترمیم خواهد شد. در صورت فوت بیمه شده ای که بین ۱۰ تا ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه، بدون الزام به رعایت ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی و به نسبت سهام مقرر در ماده ۸۳ همان قانون، به بازماندگان وی مستمری پرداخت میشود.
بنابراین در صورتی که حقوق پرداختی از حداقل حقوق سال مربوطه کمتر باشــد، تا حداقل حقوق افزایش نمی یابد و حقوق استحقاقی پرداخت میشود.
براساس اصلاحات جدید، در صورتی که بیمه شده متوفی هیچ یک از شــرایط مذکور را نداشته باشد و بین یک تا ۱۰ سال سابقه داشته باشد، بازماندگان متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه بدون رعایت ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی مبنی بر پرداخت حداقل حقوق سال مربوطه از مستمری برخوردار میشوند. هرگاه مســتمری بگیر بازنشسته یا ازکارافتاده به مدت شش ماه مستمری بازنشســتگی یا ازکارافتادگی کلی خود را مطالبه نکند بازماندگان واجد شــرایط وی حق دارند موقتا مستمری او را تقاضا و دریافت کنند.
بازماندگان واجد شرایط برای دریافت مستمری
بازماندگان بیمه شده مرد: الف)همسر و یا همسران دائم بیمه شده متوفی
ب) فرزندان: برای فرزندان ذکور متوفی در صورتی که ســن آنان کمتر از ۱۸ ســال تمام باشد و یا منحصرا به تحصیل اشتغال داشته باشند، یا به علت بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون پزشکی (موضوع ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی) قادر به کار نباشند، مستمری برقرار خواهد شد. برای فرزندان اناث در صورتی که از دواج نکرده و اشــتغال به کار نداشته باشند، مستمری برقرار میشــود. فرزندان اناث در صورت طلاق و یا فوت همسر میتوانند مجددا تحت پوشش قرار بگیرند. فرزندانی که پدر مادر آنان هردو بیمه پرداز ســازمان بوده و فوت کرده اند، از هردو مستمری (بابت پدر و مادر) برخوردار میشوند.
ج) پدر و مادر متوفی در صورتی که اولا تحت تکفل او بوده باشــند، ثانیا ســن پدر از ۶۰ سال و سن مادر از ۵۵ سال تجاوز کرده باشد و یا آنکه به تشخیص کمیسیون پزشکی ازکارافتاده باشند و در هر حال مستمری از سازمان دریافت نکنند.
بازماندگان بیمه شده زن: الف) شوهر مشروط بر اینکه اولا تحت تکفل زن بوده باشد، ثانیا سن او از ۶۰ سال متجاوز باشد یا طبق نظر کمیسیون پزشکی ازکارافتاده باشد و در هر حال مستمری از سازمان دریافت نکند. ب) فرزندان: شرایط برقراری مستمری برای فرزندان همانند شرایط بازماندگان مرد است. ج) پدر و مادر: شرایط برقراری مســتمری برای پدر و مادر همانند شرایط بازماندگان مرد است.
سهم مستمری هریک از بازماندگان
هریک از بازماندگان واجد شرایط متوفی سهم مشخصی از مستمری فوت برقرارشده دارند که به شرح زیر است: الف) میزان مستمری همسر بیمه شــده متوفی معادل ۵۰ درصد مستمری استحقاقی بیمه شده است و در صورتی که بیمه شده مرد دارای چند همسر دائم باشد، مستمری به تساوی بین آنان تقسیم خواهد شد.
ب) میزان مستمری هر فرزند بیمه شــده متوفی معادل ۲۵ درصد مستمری استحقاقی بیمه شده است و در صورتی که پدر و مادر را از دست داده باشد مستمری او دوبرابر میزان مذکور خواهد بود.
ج)میزان مستمری هریک از پدر و مادر بیمه شده متوفی معادل ۲۰ درصد مستمری استحقاقی بیمه شده است
در صورتی که مجموع سهام مساوی یا بیش از ۱۰۰ درصد باشد، ســهم هریک از بازماندگان از حاصل‌ضرب سهم وی در مستمری استحقاقی تقسیم بر مجموع سهام به دست می آید. در صورتی که مجموع ســهام کمتر از ۱۰۰ درصد باشــد، سهم بازمانــده یا بازماندگان از حاصل‌ضرب ســهم وی در مســتمری استحقاقی بیمه شده تقسیم بر ۱۰۰ درصد حاصل می شود. لازم به توضیح است که در هر صورت مجموع مستمری از حداقل دستمزد سال مربوطه کمتر نخواهد بود.
منبع: خبرگزاری مهر