بر اساس ماده ۲۳۷ قانون مالیات‌های مستقیم برگ تشخیص مالیات باید بر مبنای مأخذ صحیح و متکی به دلایل و اطلاعات کافی و به نحوی تنظیم گردد که کلیه فعالیتهای مربوط و درآمدهای حاصل از آن بطور صریح در آن قید و برای مؤدی روشن باشد و در صورت درخواست، جزئیات گزارش و توضیحات لازم در خصوص مبنای صدور برگ تشخیص به وی ارائه شود.
در صورتی که مودیان مالیاتی به نحوه رسیدگی به پرونده مالیاتی خود اعتراض داشته باشند می‌توانند راههای مختلفی را برای رفع حل اختلاف خویش با اداره امور مالیاتی برگزینند که در ذیل به شرح آن‌ها خواهیم پرداخت.
۱- مراجعه به اداره امور مالیاتی
در مواردی که برگ تشخیص مالیات صادر و به مؤدی ابلاغ می‌شود در صورتی که مؤدی نسبت به آن معترض باشد می‌تواند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ شخصاً یا بوسیله وکیل تام الاختیار خود به اداره امور مالیاتی مراجعه و با ارائه دلائل و اسناد و مدارک کتباً تقاضای رسیدگی مجدد نماید. رییس امور مالیاتی (ممیز کل) موظف است پس از ثبت درخواست مؤدی ظرف مهلتی که بیش از سی روز از تاریخ مراجعه نباشد به موضوع رسیدگی نماید. در جریان رسیدگی پرونده توسط رییس امور مالیاتی سه وضعیت ممکن است پیش آید.
الف) اگر دلائل و اسناد و مدارک ابرازی مؤدی برای رد مندرجات برگ تشخیص کافی باشد رئیس امور مالیاتی ضمن رد مندرجات مراتب را در ظهر برگ تشخیص درج و امضاء می‌نماید.
ب) در صورتیکه رئیس امور مالیاتی بر اساس اسناد و مدارک ارائه شده تشخیص دهد درآمد مؤدی قابل تعدیل می‌باشد و این امر مورد قبول مؤدی نیز قرار گیرد، در این حالت می‌بایست مراتب ماخذ مورد توافق در ظهر برگ تشخیص درج و به امضای مسوول مربوطه و مؤدی مالیاتی یا وکیل تام الاختیار وی برسد.
ج) اگر رئیس اداره امور مالیاتی اسناد و مدارک ارائه شده توسط مؤدی را برای رد برگ تشخیص یا تعدیل درآمد مؤثر تشخیص ندهد باید دلایل عدم قبول مدارک در ظهر برگ تشخیص منعکس و پرونده مؤدی را به هیات حل اختلاف مالیاتی ارجاع دهد.
۲- رسیدگی پرونده مالیاتی در مرجع هیات حل اختلاف بدوی
اگر ابلاغ برگ تشخیص براساس مقررات تبصره ماده ۲۰۳ و ماده ۲۰۸ قانون مالیات‌های مستقیم ابلاغ (ابلاغ قانونی) شده باشد و مؤدی مالیاتی هیچ اقدامی بعمل نیاورد، در حکم اعتراض به برگ تشخیص شناخته می‌شود. همچنین اگر مؤدی ظرف مهلت سی روز از تاریخ ابلاغ کتباً به برگ تشخیص اعتراض نماید پرونده جهت رسیدگی به هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی که متشکل از سه نفر است، یک نفر نماینده سازمان امور مالیاتی کشور، یک نفر یک نفر قاضی اعم از شاغل یا بازنشسته و یک نفر نماینده اتاق بازرگانی و یا مجامع حرفه‌ای یا تشکل‌های صنفی و … می‌باشد، ارجاع داده می‌شود. بدین ترتیب پس از تعیین زمان تشکیل جلسه هیات، برگه دعوت به هیات حل اختلاف مالیاتی به مؤدی ابلاغ می‌شود. فاصله تاریخ ابلاغ و روز تشکیل جلسه رسیدگی هیات نباید کمتر از ده روز باشد مگر به درخواست مؤدی و موافقت واحد مربوطه.
شایان ذکر است که جلسات هیات حل اختلاف مالیاتی با حضور سه نفر رسمی خواهد بود و رأی هیات با اکثریت آرا، قطعی و لازم‌الاجراست ولی نظر اقلیت نیز باید در متن قید شود. عدم حضور مؤدی یا نماینده مؤدی و نیز نماینده اداره امور مالیاتی مربوط مانع از رسیدگی هیأت و صدور رأی نخواهد بود.
۳- رسیدگی پرونده مالیاتی در مرجع هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر
پس از آنکه هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی تشکیل و رأی مقتضی صادر و به مؤدی ابلاغ گردید، در صورتی که مؤدی نسبت به رأی مذکور اعتراض داشته باشد می‌توانند ظرف مدت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی، ضمن پرداخت مقدار مالیات مورد قبول، نسبت به مازاد برآن اعتراض خود را بصورت کتبی تسلیم نماید.
لازم به ذکر است بر اساس قانون نمایندگان عضو هیات های حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر نباید قبلاً نسبت به موضوع مطروحه اظهارنظر داشته یا رأی داده باشند.
۴- طرح پرونده در شورای عالی مالیاتی
چنانچه مودیان مالیاتی نسبت به رأی قطعی صادره از سوی هیات حل اختلاف مالیاتی معترض باشند می‌توانند ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ به شورای عالی مالیاتی مراجعه نموده و پس از تکمیل و تنظیم فرم واخواهی مدارک خود را شامل تصویر رأی هیات و سایر اسناد و مدارک مثبته به این شورا تحویل و تقاضای رسیدگی مجدد نمایند. در این صورت می‌بایست به میزان مالیات مورد رأی، وجوه نقد یا تضمین بانکی سپرده و یا وثیقه ملکی یا ضامن معتبر که اعتبار ضامن مورد قبول اداره امور مالیاتی باشد معرفی شود تا رأی قطعی هیات حل اختلاف مالیاتی تا صدور رأی شورای عالی مالیاتی موقوف الاجرا گردد. شورای عالی مالیاتی نیز موظف است بدون ورود به ماهیت امر صرفاً از لحاظ رعایت تشریفات وکامل بودن رسیدگی‌های قانونی و مطابقت مورد با قوانین و مقررات موضوعه، به موضوع رسیدگی نماید. ضمناً آرایی که توسط هیات های حل اختلاف مالیاتی بدوی صادر گردیده و بدون اعتراض قطعی شده باشد قابل طرح در این شورا نمی‌باشد.
۵- مراجعه به هیات موضوع ماده ۲۵۱ مکرر
مودیان مالیاتی که پرونده آن‌ها قابل طرح در مراجع دیگری نباشد می‌توانند شکایت مستند به مدارک و دلایل کافی خود را مبنی بر غیرعادلانه بودن مالیات به هیات موضوع ماده ۲۵۱ مکرر ارائه نمایند. در این صورت با نظر وزیرامور اقتصادی و دارایی پرونده جهت رسیدگی به هیأتی سه نفره منتخب خودشان ارجاع داده می‌شود. رأی هیأت مذکور به اکثریت آرا قطعی و لازم‌الاجرا می‌باشد.
۶- هیات حل اختلاف موضوع ماده ۲۱۶ قانون مالیات‌های مستقیم
مرجع رسیدگی به شکایات ناشی از اقدامات اجرائی راجع به مطالبات دولت از اشخاص، اعم از حقیقی یا حقوقی که طبق مقررات اجرائی مالیات‌ها قابل مطالبه و وصول می‌باشد، هیات حل اختلاف مالیاتی خواهد بود که به اعتراضات مزبور به‌فوریت و خارج از نوبت رسیدگی و اقدام به صدور رأی مجدد نماید. رأی صادره قطعی و لازم‌الاجرا است.
منبع:رسانه مالیاتی ایران