شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که سهامی را خریداری و پس از برگزاری مجمع عادی سالیانه جهت تقسیم سود نقدی اقدام به فروش آن کرده باشید ولی بعد با توجه به تعیین مهلت قانونی هشت ماهه شرکت ها برای پرداخت مطالبات سهامداری، با مشکلاتی جهت دریافت سود سهام و یا اصلا فراموش کردن زمان دریافت سود سهام خود مواجه شده باشید.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا) و به نقل از بورس نیوز، این مشکلات در شرایطی بروز می کند که بسیاری از سرمایه گذاران به دلیل گذشت چندین ماه از زمان حضور در مجامع شرکت ها مبلغ و ز مان دریافت سود تقسیمی خود را به فراموشی می سپارند.
از سوی دیگر در بسیاری از موارد هر شرکتی بانک دلخواه خود را به سهامدارانش معرفی می کند که لازم است سرمایه گذاران برای دریافت سود سهامشان در بانک های متعددی حساب باز نمایند. حال آنکه سود سهام برخی شرکت ها در برخی موارد آنچنان ناچیز است که سهامدار را از افتتاح حساب و یا مراجعه حضوری جهت دریافت سود منصرف می سازد. این فرآیند در پرداخت سود سهام در حالی سپری می شود که تمامی نقل و انتقالات بین بانکی از طریق شماره شبای بانکی امکان پذیر است. از این رو لازم به نظر می رسد تا سیستم متمرکزی در یک نهاد مثلاً شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه طراحی و راه اندازی شود تا بتوان مشکلات موجود در وصول عواید سهامداران را مرتفع کرد.
در همین ارتباط مدیر عامل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز اظهار داشت: برای بررسی این موضوع بهتر است نگاهی به الگوهای جهانی داشته باشیم. در دنیا پرداخت سود از سوی یک متولی یا خزانه دار صورت می گیرد که در سیستم برخی بازارهای سرمایه این نقش را بانک ها و یا نهادهای مالی دیگری همچون شرکت های کارگزاری ایفا می کنند.
حامد سلطانی نژاد افزود: در دنیا این متولیان هستند که مدیریت و نظارت بر دارایی و متعلقات مرتبط با آن اعم از سود پرداختی و یا افزایش میزان مالکیت فرد از طریق افزایش سرمایه شرکت ها را برای سرمایه گذاران بر عهده دارند. بطوریکه این متولیان حساب هستند که عواید سرمایه گذار را دریافت و به حساب ذی نفع واریز می کنند؛ در نتیجه خود فرد دغدغه پیگیری های لازم جهت دریافت سود سهام را ندارد. حال آنکه در ایران هنوز چنین متولیانی فعال نیستند. چراکه بازار سرمایه ایران از ابتدا با ساختار کارگزار محور شکل گرفته و لازم است به این سمت حرکت کنیم که بانک ها و یا شرکت های کارگزاری را به عنوان متولی بپذیریم.
این مقام مسئول با بیان اینکه چنین هدفی هم اکنون در CDS در حال پیگیری است، اظهار داشت: در طرح اولیه با در نظر گرفتن مشوق هایی برای ناشران بابت پرداخت سود سهامداران از طریق شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، سعی شد تا توزیع سود به صورتی متمرکز از سوی CDS انجام شود. هرچند تاکنون تنها تعداد کمی از ناشران از این طرح استقبال کرده اند.
وی ادامه داد: یکی از دلایل عدم استقبال ناشران از طرح مذکور این است که شرکت ها سعی دارند به حق، از دارایی سهامداران خود بیشترین منفعت را داشته و از آن استفاده کنند. چراکه شرکت های تولیدی و نیز سرمایه گذاری ها به طور معمول منابع مالی را راکد نگه نمی دارند و به نحو احسن به دنبال حداکثر کردن منافع سهامداران هستند.
وی با اعلام این خبر که حرکت به سمت نظام مند شدن و پیاده کردن ساختار متولی محور در برنامه های آتی CDS قرار گرفته، عنوان کرد: اخیراً در CDS بررسی طرحی شروع شده تا با بانک هایی که متقاضی حضور در فرآیند تسویه معاملات سهام هستند، تفاهم نامه امضاء کنیم و پس از آن در اتاق پایاپای و CDS از آنها به عنوان خزانه دار و یا همان متولی مالی استفاده کنیم. اما این طرح در مراحل اولیه بوده و نیاز به فراهم ساختن ساختارهای قانونی و نیز زیرساخت های IT دارد.
سلطانی نژاد استقبال بانک ها از اجرای این طرح را پیش بینی کرد و گفت: انعقاد قراردادهایی تحت این عنوان می تواند انگیزه ای برای بانک ها باشد تا از طریق پیاده سازی این طرح بتوانند منابع مالی ناشی از پرداخت سود به سهامداران را به سمت خود جذب کنند. تاکنون نیز با یک بانک تفاهم نامه امضا شده و تعدادی از بانک ها نیز به دنبال آغاز همکاری و ارایه خدمات جدید به سرمایه گذاران و سهامداران هستند.
وی در خصوص پرداخت سود سهام از طریق شماره شبای بانکی سهامدار بدون در نظر گرفتن نوع حساب بانکی فرد گفت: اینکه سهامدار برای دریافت سود هر شرکتی بخواهد از طریق مراجعه حضوری، ارسال فرم دریافت سود سهام به شرکت و یا افتتاح حساب در بانک های مختلف اقدام کند، چندان صحیح نبوده و سهامدار را با مشکل مواجه می سازد. از این رو با توجه به توسعه بازار سرمایه، بایستی تمهیدات لازم جهت رفع هرچه سریع تر دغدغه های سهامداران اندیشیده شود.
مدیر عامل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه پیرامون زمان اجرای این طرح خاطرنشان کرد: اجرای طرح مذکور نیازمند همکاری بانک ها و تصویب قوانین لازم است. از این رو تحقق این هدف گذشت زمان را می طلبد.
وی در خاتمه سخنان خود با تأکید بر اینکه CDS تنها عضو غیر بانکی سامانه اتاق پایاپای بانک مرکزی – ACH – است، گفت: طبق آمار موجود برای سال گذشته، سود ۹۰ هزار نفر از سهامداران حدود ۱۰ تا ۱۵ ناشر بورسی و فرابورسی اعم از سود سهام و اوراق مختلف از طریق CDS با سرعت و بدون نیاز به مراجعه حضوری سرمایه گذاران توزیع شد. اما در آینده می توان با در نظر گرفتن الزامات قانونی و با فراهم شدن شرایط مقتضی، نظامی یکپارچه را در فرآیند پرداخت سود به سهامداران پایه ریزی کرد تا مشکلات و دغدغه های کنونی سرمایه گذاران نیز هرچه سریع تر مرتفع گردد.