اما در ادامه قبل از هر چیز تعریفی از این دسته از مودیان آورده می شود. کلیه شرکتها، موسسات، شعب شرکتهای خارجی و امثالهم که توسط اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی (و یا تشکیلات قانونی) احراز هویت گردیده و به لحاظ قانونی ثبت می شوند و همچنین شرکتهای دولتی، وزارتخانه ها، نهادهای عمومی و… که براساس قانون و یا مصوبه فعالیت می نمایند و یا اینکه فعالیت آنها منوط به صدور مجوز توسط مراجع قانونی می باشد (مانند اتحادیه ها و مجامع صنفی، انجمن های حرفه ای، احزاب و…) بعنوان اشخاص حقوقی تلقی می گردند. طبق ماده ۱۱۰ قانون مالیاتها اشخاص حقوقی (شرکتها و موسسات) مکلفند اظهارنامه و حساب سود و زیان و ترازنامه متکی به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهارماه پس از سال مالیاتی همراه با فهرست هویت شرکا و سهامداران و حسب مورد میزان سهم الشرکه یا تعداد سهام و نشانی هریک از آنها را به اداره امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص حقوقی در آن واقع است ارائه و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.
به استناد ماده (۱۰۵) قانون مالیاتهای مستقیم طرز محاسبه تشخیص درآمد مشمول مالیات و تعیین مالیات اشخاص مذکور بدین قرار است که جمع درآمد شرکتها و نیز درآمد ناشی از فعالیتهای انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می شود پس از وضع زیانهای حاصل از منابع غیر متعارف و کسر معافیتهای مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه ای می باشد، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد (۲۵%) خواهند بود.
شایان گفتن است اشخاص حقیقی موضوع بند (الف) ماده (۹۵) قانون مالیاتها و نیز اشخاص حقوقی به غیر از وظایفی که بدانها اشاره شد وظیفه کسر و پرداخت بموقع مالیاتهای تکلیفی را نیز بر عهده دارند که در ادامه به اختصار بیان خواهد شد.
براساس ماده (۱۰۴) قانون مالیاتها وزاتخانه ها، موسسات دولتی، شهرداری ها، موسسات وابسته به دولت و کلیه اشخاص حقوقی اعم از انتفاعی و غیر انتفاعی و اشخاص موضوع بند (الف) ماده (۹۵) مکلف اند در هر مورد که بابت حق الزحمه پزشکی، هزینه های بیمارستانی، داوری، مشاوره ای، خدمات مالی و اداری، نویسندگی، هنرپیشگی، نقاشی، دلالی، حق العمل کاری هرگونه حق الزحمه یا کارمزد ارائه خدمات به استثنای کارمزد پرداختی به بورس ها، بازارهای خارج از بورس و کارمزد معاملات تسویه اوراق بهادار و کالا در بورسها و بازارهای خارج از بورس، بانکها، صندوق تعاون و موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز، امور مربوط به نظافت اماکن و ابنیه، اجاره ماشین آلات اداری و هرنوع کار ساختمانی و تاسیساتی، حمل و نقل و وجوهی که بابت حق نمایش فیلم به هر عنوان پرداخت می کنند سه درصد (۳%) آن را بعنوان علی الحساب مالیات مودی (دریافت کنندگان وجوه) کسر و ظرف سی روز به حساب تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز و رسید آن را به مودی ارائه نمایند.
در صورتی که برای انجام امور فوق قراردادی تنظیم گردد کارفرما مکلف است ظرف سی روز از تاریخ انعقاد قرارداد، رونوشت آنرا به اداره امور مالیاتی مربوطه با اخذ رسید ارائه نمایند.
ضمناً در مواردی که منابع درآمد مذکور در این ماده کلاً از پرداخت مالیات معاف باشد، کسر علی الحساب مالیات به شرح فوق به شرط استعلام قبلی و کسب نظر از اداره امور مالیاتی محل منتفی می باشد. علاوه بر این به استناد ماده (۱۶۹) مکرر اشخاص حقیقی و حقوقی که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به اخذ کارت اقتصادی می باشند، مکلف شده اند برای انجام دادن معاملات خویش، صورتحساب صادر و شماره اقتصادی مربوط را در صورتحسابها و فرمها و اوراق مربوط درج نمایند و فهرست معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند.
عدم ارائه فهرست مذکور به سازمان مشمول جریمه ای معادل یک درصد (۱%) معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده است خواهد بود. یادآور می شود عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله مشمول جریمه ای معادل ده درصد (۱۰%) مبلغ مورد معامله ای که ضوابط فوق در آن رعایت نشده است، خواهد گردید. همچنین طبق تبصره (۹) ماده (۵۳) قانون مالیاتها وزارتخانه ها، موسسات و شرکتهای دولتی و دستگاههایی که تمام یا قسمتی از بودجه آنها بوسیله دولت تامین می شود، نهادهای انقلاب اسلامی، شهرداری ها، و شرکتها و موسسات وابسته به آنها و همچنین سایر اشخاص حقوقی مکلف اند مالیات اجاره را از مال الاجاره هایی که پرداخت می کنند کسر و ظرف ده روز به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آن را به موجر تسلیم نمایند.
اشخاص حقوقی مکلف اند علاوه بر تکالیف و وظایفی که قبلاً بدانها اشاره شد، در نظام مالیات بر ارزش افزوده نیز ثبت نام نموده و به سایر وظایفی که در قانون مذکور برای آنان پیش بینی شده است پایبند باشند. در خاتمه ذکر این نکته ضروری است که اشخاص حقوقی برای برخورداری از تسهیلات و معافیتهای قانونی مکلف اند اظهارنامه های مالیاتی خود را در موعد مقرر به ادارات امور مالیاتی تسلیم نمایند.
منبع:سازمان امورمالیاتی کشور