عوامل اصلی بهای تمام شده به طور کلی 3 دسته زیر می باشند.
1- مواد اولیه 2- دستمزد 3- سربار ) سایر هزینه های تولید(
1- مواد اولیه
مواد اولیه رکن اصلی تولید کاال و محصول می باشد درضمن می دانید که مواد اولیه تولید خود به دو بخش زیر تقسیم می شود:
الف- 1( مواد مستقیم
آن بخش از مواد مصرفی که از کاالی ساخته شده جدائی ناپذیر است و مستقیماً در ساخت کالا نقش دارد را مواد مستقیم گویند به عنوان مثال آرد در ساخت نان مواد مستقیم تولید نان محسوب می گردد.
ب-1( مواد غیرمستقیم
آن بخش از مواد مصرفی که برای تکمیل کاال ضروری می باشد ولیکن به علت مصرف ناچیز آن
نتوان آن را به عنوان مواد مستقیم مصرفی تولید طبقه بندی کرد مواد غیرمستقیم محسوب می شود
مانند مصرف میخ در ساخت میز و کمد چوبی.
2- دستمزد ) کار(
حقوق و حق الزحمه ای که در جریان تولید و ساخت برای تبدیل مواد به کاال به کارگران پرداخت می شود را به عنوان دستمزد تولید شناسایی می کنند.
دستمزد نیز به دو بخش زیر تقسیم خواهد شد:
الف-2( دستمزد مستقیم
دستمزدی است که بابت کاری پرداخته می شود که مستقیم صرف تبدیل مواد اولیه به کاالی ساخته شده انجام می شود.
ب-2( دستمزد غیرمستقیم
دستمزدی است که بابت کاری پرداخت می شود که مستقیماً در ساخت و ترکیب کالاي ساخته شده نقش نداشته است مانند حقوق نگهبانان و سرکارگران کارخانه و …
3- سایر هزینه ها ) سربار ساخت(
کلیه هزینه هایی که در جریان تولید اتفاق می افتد ولیکن نمی توان آنها را به طور مستقیم و مشخص
به اقلامی از تولید یا محصولی خاص اختصاص داد به عنوان سربار کارخانه یا سایر هزینه ها
شناسایی میشوند نمونه های مشخص این هزینه ها؛ مواد غیرمستقیم تولید، دستمزد غیرمستقیم، هزینه
تعمیرات و هزینه های استهالک ماشین آالت، هزینه بیمه و سایر مواد مشابه می باشد.
بهای تمام شده از 5 بخش تشکیل شده است:
1- بخش مواد مستقیم
2- بخش دستمزد مستقیم
3- بخش سربار
4- بخش کاالی در جریان ساخت
5- بخش کالای ساخته شده