فصل1: مقدمه و تعاريف

 مقدمه:

بر اساس ماده (3) آيين‌نامه اجرايي قانون حمايت از شركت‌ها و موسسات دانش‌بنيان و تجاري‌سازي نوآوري‌ها و اختراعات، مصوب هيئت محترم وزيران به شماره 141602/ت46513هـ مورخ 21/8/91، آئين‌نامه حاضر برای ارزیابی و تشخيص شركت‌ها و موسسات دانش‌بنيان به تصويب «كارگروه ارزيابي و تشخيص صلاحيت شركت‌ها و موسسات دانش‌بنيان و نظارت بر اجرا» رسيد.

تعاريف

1.      قانون: قانون حمايت از شركت‌ها و موسسات دانش‌بنيان و تجاري‌سازي نوآوري‌ها و اختراعات

2.      شركت: شركت يا مؤسسه‌ خصوصي يا تعاوني كه تمامي مراحل قانوني ثبت شركت‌ها را در داخل كشور به اتمام رسانده باشد.

3.      كارگروه: كارگروه «ارزيابي و تشخيص صلاحيت شركت‌ها و موسسات دانش‌بنيان و نظارت بر اجرا» موضوع ماده (3) آيين‌نامه اجرايي «قانون حمايت از شركت‌ها و موسسات دانش‌بنيان و تجاري‌سازي نوآوري‌ها و اختراعات»

4.      شركت دانش‌بنيان: شركت يا مؤسسه خصوصي يا تعاوني است كه به منظور هم‌افزايي علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمي و اقتصادي (شامل گسترش و كاربرد اختراع و نوآوري) و تجاري‌سازي نتايج تحقيق و توسعه (شامل طراحي و توليد كالا و خدمات) در حوزه فناوري‌هاي برتر و با ارزش افزوده فراوان به ويژه در توليد نرم افزارهاي مربوط تشكيل مي‌شود و بر اساس معیارهاي مورد نظر اين آيين‌نامه، به تأييد كارگروه مي‌رسد.

شركت‌هاي دولتي، موسسات و نهادهاي عمومي غيردولتي (مطابق پيوست (4)) و نيز شركت‌ها و موسساتي كه بيش از پنجاه (50) درصد از مالكيت آنها متعلق به شركت‌هاي دولتي و موسسات و نهادهاي عمومي غيردولتي باشد، مشمول حمايت‌هاي اين قانون نيستند.

5.      سامانه: درگاه الكترونيكي متمركزي است كه اطلاعات شركت‌هاي متقاضي، جهت بررسي در آن وارد مي شود.

6.      كارگزاران: به آن دسته از نهادها، سازمانها و شرکت‌ها اطلاق مي‌شود كه به منظور ارزیابی و تشخيص شركت‌ها و موسسات دانش‌بنيان توسط دبیرخانه كارگروه انتخاب مي‌شوند.

7.      نمونه آزمایشگاهی: نمونه اولیه­ای از محصول است که در محیط آزمایشگاهی کارکردهای اصلی محصول نهایی را داشته باشد و شرکت تلاش می­کند با انجام آزمایش­ها و طراحی­های بیشتر، اشکالات آن را برطرف کند، اگرچه ممکن است هنوز محصول نهایی ساخته نشده باشد.

8.      فهرست كالاها و خدمات دانش‌بنيان: فهرستی که بعنوان محصولات در حوزه فناوری­های برتر و با ارزش افزوده بالا، به تصویب کارگروه می‌رسد.

فصل2 : معیار‌هاي ارزیابی و تشخيص «شركت‌ها» و «کالاها و خدمات» دانش‌بنيان

کالاها و خدمات ارایه شده از سوی شرکت متقاضی باید همه معیارهای مندرج در ماده (1) را داشته باشد. همچنین شرکت‌های متقاضی نیز باید معیارهای یکی از مواد (3) یا (4) یا (5) را احراز نمایند.

ماده 1- شرایط کالاها و خدمات دانش‌بنیان مورد تایید

1-1- سطح فناوری: کالاها و خدمات باید در حوزه فناوری‌های بالا یا متوسط به بالا بوده به این معنا که دانش فنی طراحی و تولید نمونه‌ی آزمایشگاهی یا صنعتی محصول به دلیل پیچیدگی فنی:

1- به سختی قابل کپی‌برداری بوده و کسب آن از موانع اصلی ورود شرکت‌های دیگر به بازار باشد.

2- نیازمند تحقیق و توسعه قابل توجه توسط تیم فنی خبره برای کسب آن باشد.

3- منجر به ایجاد بخش عمده ارزش افزوده^[1] محصول، شده باشد.

تبصره– خدمات جانبی « نصب، تعمير و نگهداري تخصصی» مرتبط با کالاها و خدماتی که توسط شرکت متقاضی ساخته شده و حائز معیارهای بند 1-1 باشند؛ همچنین خدمات «دانش ‌فني، فناوري و طراحي» بر روی کالاها و خدمات حائز معیارهای  بند 1-1، بعنوان خدمات دارای معیار این بند، پذیرفته می­شوند.

1-2- مرحله تولید: کالاهای ارایه شده،‌ باید در حال تولید بوده یا حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی (با قابلیت بررسی فنی)‌ ساخته شده باشند، همچنین خدمات، باید دارای اسناد فروش باشند.

1-3- تسلط بر دانش فني مبتنی بر تحقیق و توسعه: شرکت باید «دانش فني طراحی كالاها و خدمات یا یک زیر سیستم اصلی^[2] کالا و خدمات» یا «دانش فنی طراحی و اجرای فرآیند تولید کالا و خدمات» را مشروط به پیچیده بودن این فرآیند تولید، براساس تحقیق و توسعه و مطابق با پیوست (1)، کسب کرده و داشته باشد.

تبصره– در صورتي که تسلط بر دانش فنی مبتنی بر تحقیق و توسعه بر روي کالاها و خدمات دانش‌بنيان توسط افراد اصلي شرکت، قبلا در مجموعه ديگري (از جمله دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشي و ساير شرکت‌های انشعابی و زایشی) انجام شده باشد، بند 1-3 مورد تایید خواهد بود.

ماده 2- معیارهای شرکت‌های دانش‌بنیان

شركت‌هاي‌ موضوع اين آيين‌نامه شامل سه دسته، شركت‌هاي توليدکننده کالاها و خدمات دانش‌بنیان، شركت‌هاي نوپا و شرکت‌های صنعتی دارای فعالیت دانش‌بنیان می­باشند و براساس دارا بودن معیارهای مواد (3)، (4) و (5)، مورد تایید قرار می­گیرند.

ماده 3- شرکت‌های تولیدکننده کالاها و خدمات دانش‌بنیان

شرکت‌های تولیدکننده کالاها و خدمات دانش‌بنیان باید حائز همه معیارهای زیر باشند:

3-1- حداقل (50) درصد از درآمد يك سال مالي گذشته شركت (كه در اظهارنامه مالياتي شركت ذكر شده است)، ناشی از فروش کالاها و خدمات دانش‌بنیان دارای همه معیارهای ماده (1)، باشد.

3-2- برای (6) ماه اخیر، سابقه بيمه پرداختي براي حداقل (3) نفر از كاركنان تمام‌وقت شركت ارائه شود.

3-3- نسبت كاركنان تمام‌وقت در بخش‌هاي اصلی شركت مطابق با پيوست (2) با حداقل مدرك كارشناسي، به كل كاركنان تمام وقت فعال در بخش‌هاي اصلي شركت، برای شرکت‌های دارای کمتر از (50) نفر نیروی انسانی حداقل (30) درصد و برای سایر شرکت‌ها حداقل (20) درصد باشد.

تبصره– شرکت‌هایی که دارای معیار بند 3-3 نباشند، می­توانند توسط دبیرخانه کارگروه، تائید شوند.

ماده 4- شرکت‌های نوپا

به منظور حمايت از شركت‌هاي تازه تأسيس، «شركت‌هاي نوپا» با دارا بودن معیارهای زیر، تایید می­شوند:

4-1- «كالاها و خدمات دانش‌بنيان» مورد تایید را حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی (با هدف تولید و فروش) و مشروط به دارا بودن همه معیارهای ماده (1) ساخته و ارایه نماید.

4-2- حداكثر (3) سال از زمان تاسیس شركت گذشته باشد.

4-3- شركت داراي حداقل (2) نفر نيروي انساني پاره وقت بوده که حداقل یک نفر از آنها، در حوزه کالا و خدمات دانش‌بنیان شرکت، متخصص باشد.

ماده 5- شرکت‌های صنعتی دارای فعالیت دانش‌بنیان

با توجه به اهميت توسعه فعاليت‌هاي دانش‌بنيان در شركت‌هاي بزرگ صنعتي و رسوخ فناوري‌هاي برتر در صنايع و شركت‌هاي بزرگ، شرکت‌های متقاضی با دارا بودن یکی از شرایط بندهای 5-1-، 5-2- و 5-3، بصورت شرکت صنعتی دارای فعالیت دانش‌بنیان، تایید می­شوند:

5-1- درآمد شرکت در یک سال مالی گذشته (كه در اظهارنامه مالياتي شركت ذكر شده است) ناشی از فروش کالاها و خدمات دانش‌بنیان دارای همه معیارهای ماده (1)، حداقل 3000 میلیون ریال بوده و همزمان بیش از (10) درصد از درآمد سال مالی گذشته شرکت باشد.

تبصره 1– برای (6) ماه اخیر، سابقه بيمه پرداختي براي حداقل (3) نفر از كاركنان تمام‌وقت شركت ارائه شود. 

تبصره 2– «واحد تحقيق و توسعه يا طراحي مهندسي» و شركت‌هاي منشعب از شركت‌ها، موسسات یا مراکز علمی و پژوهشی، چنانچه به صورت يك شركت مستقل حقوقي ثبت شود، مي‌تواند مستقلا در سامانه ثبت نام نموده و فرآيند ارزيابي روی آن‌ها انجام شود. 

5-2- حداقل (50) درصد از درآمد يك سال مالي گذشته شركت (كه در اظهارنامه مالياتي شركت ذكر شده است)، از محل فروش کالاها و خدمات (که لزوما در فهرست کالاها و خدمات دانش‌بنیان نبوده و معیارهای ماده 1 را ندارد) با استفاده از تجهیزات یا فرآیندهای حائز همه معیارهای ماده (1)، باشد.

تبصره– برای حداقل (6) ماه اخیر، سابقه بيمه پرداختي براي حداقل (3) نفر از كاركنان تمام‌وقت شركت ارائه شود.

 5-3- ساخت تجهیزات یا فرآیندهای حائز همه معیارهای ماده (1) حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی، که شرکت قصد دارد با استفاده از آن به تولید کالاها و خدمات (که لزوما در فهرست کالاها و خدمات دانش‌بنیان نبوده و معیارهای ماده 1 را ندارد) بپردازد.

تبصره – حداكثر (3) سال از زمان تاسیس شركت گذشته باشد و شركت داراي حداقل (2) نفر، نيروي انساني پاره وقت بوده که حداقل یک نفر از آنها متخصص باشد.

فصل3: ضوابط اجرايي

ماده 6- مدت زمان تاییدیه دانش‌بنیان و حمایتهای مربوط

6-1- شركت‌هاي‌ موضوع اين آيين نامه (توليدکننده کالاها و خدمات دانش‌بنیان، نوپا و صنعتی دارای فعالیت دانش‌بنیان) براي مدت (2) سال مشمول حمايت‌هاي مورد نظر قانون مي‌باشد. تمديد اين زمان منوط به تداوم معیارهای مورد نظر آيين‌نامه ارزیابی و تشخيص شركت‌ها و موسسات دانش‌بنيان است.

تبصره- شرکت‌های نوپا در صورت تمدید، علاوه بر دارا بودن معیارهای آيين نامه ارزیابی و تشخيص شركت‌ها و موسسات دانش‌بنيان ، باید دارای اظهارنامه مالیاتی باشند.

6-2- «شركت‌هاي صنعتي داراي فعاليت دانش‌بنيان»  مشمول معافیت­های مالیاتی نمی­باشند.

6-3- حمايت‌هاي مورد نظر قانون، صرفا برای توسعه و توليد کالاها و خدمات دانش‌بنیان حائز همه معیارهای ماده (1) خواهد بود.

6-4- شركت‌هاي تأييد شده، جهت استفاده از هر يك از حمايت‌ها و تسهيلات مد نظر قانون، بايد معیارهای خاص مورد نظر براي آن نوع حمايت‌ها و تسهيلات را نيز احراز نمايند.

6-5- حمايت‌هايي كه به هر دسته از شركت‌ها تعلق مي‌گيرد، از سوي كارگروه يا ساير مراجع ذي‌صلاح تعيين مي‌شود.

ماده 7- فرآيند اجرايي

7-1- دبیرخانه کارگروه می­تواند براساس شروط بند 1-1 ماده (1)، فهرست کالاها و خدمات دانش‌بنیان را اصلاح و به روز رسانی نماید.

7-2- دبیرخانه کارگروه می­تواند شرکت‌های تایید شده را بر مبنای معیارهای این آيين نامه و سایر مصوبات کارگروه، بصورت دوره­ای یا تصادفی مورد ارزیابی قرار داده و اقدامات لازم برای خروج شرکت‌هایی که دارای این معیارها نباشند، از فهرست شرکت‌های مشمول مزایای قانون، به عمل آورد.

7-3- درصورت عدول شركت از معیارهای مندرج در اين آئين‌نامه در هر زمان، آن شركت امكان استفاده از تسهيلات مورد نظر قانون را از دست خواهد داد و دبیرخانه کارگروه می­تواند اقدامات لازم برای خروج شرکت‌هایی که دارای این معیارها نباشند، از فهرست شرکت‌های مشمول مزایای قانون، به عمل آورد.

7-4- پس از ورود اطلاعات توسط شركت‌هاي متقاضي در سامانه، دبيرخانه كارگروه آنها را براي كارگزاران مربوطه ارسال مي‌كند.  نتايج بررسي كارگزاران، توسط دبيرخانه براي تصميم‌گيري نهايي به كارگروه ارجاع داده مي‌شود.

7-5- همه شركت‌هایی که از تاریخ تاسیس آنها بیش از (3) سال گذشته باشد، بايد در مرحله ارائه تقاضا، داراي اظهارنامه مالياتي باشند.

7-6- شرکت‌های متقاضی موظف به ارایه تعهدنامه دارا بودن نظام­نامه مالی، مصوب در هیات مدیره یا مجمع عمومی شرکت یا موسسه، می­باشند.

7-7- صورت‌هاي مالي شركت‌هاي متقاضي، حسب مورد (بر مبناي مصوبه کارگروه) بايد به تأييد حسابرسان رسمي (موسسات حسابرسي عضو جامعه حسابداران رسمي ايران) برسد.

7-8- پرونده شرکت‌هايي که برخي از معیارهای اين آيين نامه را احراز نمي‌کنند در موارد خاص به پيشنهاد اعضای کارگروه یا دبیرخانه کارگروه، در كارگروه مورد بررسي قرار مي‌گيرد. 

7-9- پروندة شركت‌هايي كه در عمل به تعهدات خود داراي سابقه سوء هستند (در زمینه تسهيلات، حمايت‌ها، ماليات، بيمه و …)، طبق دستورالعمل پيوست (3) بررسي خواهد شد.  

7-10- در صورت هرگونه تخلف شرکت در عمل به تعهدات خود و استفاده از حمایت های قانون برای مقاصد دیگر، ضمن محرومیت از استفاده مجدد از این حمایت‌ها، مشمول مجازات های موضوع ماده (11) قانون نیز می‌باشد.  

اين آيين‌نامه در (7) ماده و (8) تبصره در جلسه مورخ  22/12/1394 كارگروه به تصويب رسيد و جايگزين آيين‌نامه ارزیابی و تشخيص شركت‌ها و موسسات دانش‌بنيان در مصوبات کارگروه مورخ 16/11/1393، مورخ 17/12/1392، مورخ 21/12/1391 و «شیوه‌نامه معیارهاي کالاها/خدمات دانش‌بنیان براي بررسی کالاها/خدمات در کارگزاران ارزیابی شرکت‌هاي دانش‌بنیان» مصوبه کارگروه مورخ 31/3/1393 مي‌شود.

پیوست (1): معیارهای تسلط بر دانش فني مبتنی بر فعالیت‌های تحقیق و توسعه

شرکت باید «دانش فني طراحی كالاها و خدمات یا یک زیر سیستم اصلی^[3] کالا و خدمات» یا «دانش فنی طراحی و اجرای فرآیند تولید کالا و خدمات» را مشروط به پیچیده بودن این فرآیند تولید، براساس تحقیق و توسعه کسب کرده و داشته باشند. دانش فنی مذکور، بایستی از یکی از روش­های زیر یا ترکیبی از روش­های زیر و مبتنی بر فعالیت‌های تحقیق و توسعه، توسط شرکت کسب شده باشد:

1- عمدتاً به صورت داخلی توسعه داده باشد به این معنا که بخش عمده دانش فنی طراحی و ساخت (حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی)، از طریق توانمندی‌های فنی خود شرکت حاصل شده باشد.

2- دانش فنی مربوط به طراحی و ساخت (حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی) از محصولی که قبلا توسط افراد یا شرکت‌های دیگر تولید شده است را به صورت نسبتاً کاملی از طریق فرآیند مهندسی معکوس کسب کرده باشد.

3- هر چند شرکت دانش فنی محصول یا فرآیند پیچیده تولید را از مجموعه های بیرونی (از طریق روش‌هایی نظیر خرید لیسانس، کلید در دست، خرید تجهیزات و…) کسب کرده است، ‌اما در محصول یا فرآیند پیچیده تولید محصول، تغییرات اساسی ایجاد کرده باشد.

در فرآیند ارزیابی دانش فنی، دانش فنی شرکت بر روی تک تک محصولات شرکت، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؛ لذا ممکن است دانش فنی شرکت برای یک کالا یا خدمت تایید و برای کالا یا خدمت دیگرش تایید نشود.

پیوست (2): فهرست فعاليت‌هاي اصلي و فعاليت‌هاي پشتيباني در شركت‌هاي دانش‌بنيان

پيوست (3): دستورالعمل بررسي سوء سابقه شركت‌ها

 ماده1– شركت‌هايي كه سوء سابقه و تخلفات مكرر در عمل به تعهدات خود داشته‌اند (در زمینه تسهيلات، حمايت‌ها، ماليات، بيمه و …)، از شمول بررسي در قالب «آيين‌نامه ارزیابی و تشخیص شركت‌هاي دانش‌بنيان» خارج مي‌باشند. 

ماده2– اعضاي كارگروه مشخصات شركت‌هايي را كه در تعامل با آنها از انجام تكاليف قانوني و تعهدات خودداري كرده‌اند، در اختيار كارگروه قرار مي‌دهند.

تبصره: صندوق نوآوري و شكوفايي از طريق اخذ اطلاعات از ساير نهادهاي مالي، سابقه مالي شركت‌هاي داراي سوء سابقه را استخراج و در اختيار كارگروه قرار مي‌دهد.

ماده3– در صورت تشخيص كارگروه، دبيرخانه كارگروه مي‌تواند از ساير مراجع ذيربط نيز استعلام‌هاي لازم را دريافت دارد. دبيرخانه كارگروه مي‌تواند براي اين منظور از كارگزار يا كارگزارن معتمد و صاحب صلاحيت استفاده نمايد.

ماده4– در صورت اعتراض شركت‌ها، دبیرخانه كارگروه بررسي و تصميم‌گيري نهايي را انجام خواهد داد. 

ماده 5– تاييديه شركت‌هاي دانش‌بنيان كه تخلفات مكرر در عمل به تعهدات خود داشته باشند (تسهيلات مالي و حمايت‌ها)، لغو مي‌شود.

پيوست (4): فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیر دولتی

بر اساس قوانین موجود، فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی به شرح زیر می‌باشد:

1 – شهرداری‌ها و شرکت‌های تابعه آنان مادام که بیش از 50 درصد سهام و سرمایه آنان متعلق به شهرداری‌ها باشد. 2 – بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی 3 – هلال احمر 4 – کمیته امداد امام5 – بنیاد شهید انقلاب اسلامی 6 – بنیاد مسکن انقلاب اسلامی 7 – کمیته ملی المپیک ایران 8 – بنیاد 15 خرداد 9 – سازمان تبلیغات اسلامی 10- سازمان تأمین اجتماعی 11– فدراسیون‌های ورزشی آماتوری جمهوری اسلامی ایران 12-مؤسسه‌های جهاد نصر، جهاد استقلال و جهاد توسعه زیر نظر جهاد سازندگی 13- شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی 14-کتابخانه حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی (‌قم)15- جهاد دانشگاهی 16- بنیاد امور بیماریهای خاص 17- سازمان دانش‌آموزی  18- صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر 19- صندوق تأمین خسارتهای بدنی قوانین مرتبط با تعیین نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی عبارتند از: قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیر دولتی؛ قانون الحاق بندهای (11) و (12) به قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیر دولتی؛ قانون الحاق دو بند به قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی مصوب 1373. 4. 19؛ قانون الحاق جهاد دانشگاهی به فهرست قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیردولتی؛ قانون الحاق بنیاد امور بیماریهای خاص به فهرست قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیر دولتی مصوب 1373؛ قانون الحاق سازمان دانش آموزی جمهوری اسلامی ایران به فهرست قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب 1373؛ قانون الحاق صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر به فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی؛ ماده واحده قانون بودجه سال ۹۰

[1] ارزش افزوده، ارزشی است که در فرآیند تولید، به ارزش کالاها/خدمات واسطه‌اي (مواد اوليه و قطعات مصرفي و …) افزوده می‌شود.

[2]  زیرسیستم اصلی، بخشی از محصول است که علاوه دارا بودن شرط سطح فناوری کالا و خدمت (بند 1-1 ماده 1 این آیین نامه)، حداقل 30% از قیمت فروش محصول، ناشی از آن بخش باشد.

[3]  زیرسیستم اصلی، بخشی از محصول است که علاوه دارا بودن شرط سطح فناوری کالا و خدمت (بند 1-1 ماده 1 این آیین نامه)، حداقل 30% از قیمت فروش محصول، ناشی از آن بخش باشد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره با شماره 09121833162 تماس حاصل فرمایید.