بیمه های مسئولیت از جمله رشته های بیمه ای هستند كه به طور مستقیم در تنظیم روابط اجتماعی افراد جامعه، شناخت افراد از حقوق و مسئولیت های یكدیگر و تامین امنیت حرفه ای مشاغل و فعالیت ها تاثیر گذار است.
به طور كل اگرچه بیمه مسئولیت تامینی برای اشخاص ثالث در قبال مخاطرات ناشی از فعالیت بیمه گذار است اما بیمه گذار با توجه به جبران خسارت از سوی بیمه گر، آرامش و اطمینان خاطری در زمان فعالیت خود كسب خواهد کرد.
با توجه به مسئولیت های بیشماری كه هریك از شرکت ها در قبال سایر افراد جامعه دارند، می توان تعداد بسیار متنوعی از بیمه های مسئولیت را برشمرد اما با توجه به میزان استقبال از انواع نسبتا محدود این نوع بیمه و عدم آشنایی با گونه های دیگر آن، شركت های بیمه نیز به طور معمول تعداد اندكی از این پوشش ها را به مردم می فروشند.
جامعه امروزی با حجم عظیمی از کالاهای متنوع رو به رو است. هر یک از این کالاها، محصول یک فرآیند است؛ فرآیندی که در آن عوامل مختلف تولید به کار گرفته می شود. گوناگونی عوامل تولید، عیب و نقص چند نمونه از کالا را اجتناب ناپذیر می کند. بدون شک تولید کننده در این شرایط با ریسک های رو به رو است که عمدتا سرچشمه گرفته از مسئولیت او در قبال مصرف کننده است.
این بدین معناست که اگر مصرف کننده به علت مصرف آن کالا متحمل ضرر و زیانی شود، تولیدکننده مسئول جبران آن خواهد بود. با توجه به مبنای منطقی این موضوع، مسئولیت تولیدکننده یکی از وجوه مشترک قوانین مسئولیت مدنی در بسیاری از کشورهاست. هرچند که حدود و اندازه این مسئولیت در کشورهای مختلف متفاوت است اما مسئولیت مدنی کامل یا محدود تولیدکننده و افزایش دامنه مسئولیت او با افزایش حجم تولید، منشا پیدایش گونه ای از بیمه نامه های مسئولیت مدنی به نام “بیمه مسئولیت کالا” است.
تاکید اصلی بیمه مسئولیت کالا بر جبران خسارات جانی و مالی وارده به مصرف کنندگان است که در نتیجه عدم ایمنی، عیب و نقص کالای تولیدشده به وجود آمده باشد. همچنین عدم کیفیت و کارآیی نامطلوب کالا نیز طبق این بیمه نامه تحت پوشش قرار می گیرد.
ویژگی مشترک بیمه مسئولیت کالا با سایر بیمه های مسئولیت، تحقق مسئولیت بیمه گر به دنبال تحقق مسئولیت بیمه گذار است. بر این اساس مسئولیت مدنی بیمه گذار زمانی عینیت پیدا می کند که زیانی روی دهد. ویژگی دیگر بیمه مسئولیت کالا را می توان از عنوان آن فهمید و آن حرفه ای بودن این نوع از بیمه نامه است.
بیمه کیفیت محصول
پوشش این بیمه جبران خسارت هـایی است که ناشی از مصـــرف، استفاده یا حمل و نقل کالا از محل بیمه گذار به سایر نقاط است. چنین تامینی از پوشش بیمه مسئولیت مدنی عمومی تجار و تولیدکنندگان مستثنی بوده و یا محـــدود به میـزان معینی در مقابل پرداخت حق بیمه اضافی است.
به همین دلیل بیمه مسئــولیت کـــالا به بازار عرضه شده که شــامل زیان و خسارت وارده اعم از بیماری، از کارافتــادگی و خسارت وارده ناشی از مصرف، استفاده یا حمل و نقل و توزیع کالاهای تولیدی بیمه گذار از محل فعالیت به سایر مکان های مورد نظر است.
متداول ترین تامین این بیمه نامه، جرح و آسیب بدنی است و خسارت های مادی در صورتی پوشش دارد که بیمه گذار متقاضی آن باشد. بیمـه مسئولیت کالا هم می تواند به طور جداگانه صادر شود و هم می تواند جزو پوشش های تکمیلی سایر انواع بیمه های مسئولیت باشد.
بیمه مسئولیت کالا خسارت هایی را که ناشی از اشتباه در تولید، نامرغـوبی کالا، وجود مواد خارجی، نصب برچسب اشتباه، جابه جایی بسته بنــدی تحویلی باشد، جبران می کند. استفاده و مصرف کالاهای تولیدی در این نوع از بیمه نامه گنجانده نمی شود مگر آنکه جرح و صدمه بدنی به کارکنان بیـمه گذار وارد شود که بیمه هستند.
هدف از این قرارداد ارائه پوشش بیمه ای به بیمه گذار در مقابل خسـارت ها و زیان ناشی از اشتباه و نقص در تهیه و تولید کالا برای فــــروش همچنین خسارت های ناشی از استفاده مواد اولیه معیوب و در کنار آن اعتبار بخشیدن به تجارت تاجر در خصوص آن محصول نیز است.
بیمه مسئولیت کالا و اقتصاد
بیمه مسئولیت کالا مانند سایر بیمه ها نقش انکارناپذیری در بهبود و ترمیم وضعیت اقتصادی کشورها ایفا می کند. اما نقش اقتصادی بیمه مسئولیت کالا به دلیل ارتباط این بیمه با بخش تولیدی جامعه اهمیت بیشتری پیدا می کند. تولیدکننده که حجم عمده ای از نقدینگی خود را برای جبران خسارت های احتمالی ذخیره می کند با خرید این نوع از بیمه نامه ها می تواند سرمایه خود را در مسیر دیگری به کار ببندد.