به گزارش تابناک همزمان با آغاز سال نو موجی از گمانه زنی های مختلف برای دورنمای بازار سرمایه شکل گرفت که اغلب آنها از افق روشن آینده سخن می گفتند.
پس از تفاهم لوزان اعتماد دوباره ای برای سرمایه گذاران و صاحبان پولهای پارک شده در آستانه ورودی بازار سهام شکل گرفت که به اعتبار دیپلماسی دولت تدبیر و امید برای توافق هسته ای با غرب و به دنبال آن کنار زدن سایه تحریم ها از بالای سر اقتصاد کشور شکل گرفته بود.
این اعتماد اما پس از آنکه می رفت تا به سرازیر شدن موج بزرگی از نقدینگی هیجان زده سرمایه گذاران خوشحال تبدیل شود به یکباره با فروکش کردن عطش خریداران سهام به عقب گرد جریان نقدینگی با عرضه های بی مهابا و یکباره برخی حقوقی ها و صندوق های بازنشستگی پس از گذشت ۱۰ روز به یاد ماندنی در بورس منجر شد.
در این میان، ظاهر شدن متولیان بازار سرمایه در مقابل رسانه های دیداری و شنیداری و اعلام کورد شکنی های نماگرهای این بازار در مواجهه با نقدینگی سرازیر شده و همچنین وعده عرضه های اولیه دهها شرکت برای پاسخگویی به عطش خریداران سهام در تغییر جهت صعودی بازار به سمت خنثی بی تاثیر نبود. حالا بازار سهام تمام نگاه خود را به اخبار و شنیده های پیرامون بازار سهام دوخته تا با نزدیک شدن به موعد توافق جامع هسته ای در تیر ماه امسال یک بار دیگر بارقه امید تازه ای برای رشد ارزش بازار سهام بیابد.
اوضاع بورس تا اطلاع ثانوی
یک کارشناس بازارسرمایه ، شرایط کنونی بورس را شرایطی جذاب برای سرمایه گذاران میان مدت و بلندمدت می داند و می گوید: در حال حاضر شرایط معاملات سهام در بورس تهران از آن چیزی که هست، بهتر نخواهد شد؛ مگر معامله بر روی یکسری تک سهم‌ها و یا شرکت هایی که به نسبت سود آوری خود با افزایش نسبت قیمت بر درآمدی خود روبرو نبوده اند.
سید علی اکبر عوره ای با بیان اینکه هنوز بسیاری از سهم های ارزنده و صنایع پر پتانسیل بورس از سوی معامله گران شناسایی نشده است، عنوان کرد: هم اکنون در بازار سهام می توان این اطمینان را داشت که سرمایه گذار از افتادن در سیاه چاله های تخریب نقدینگی مصون مانده و به عبارتی حداقل از تله های انفجاری دراین بازار خبری نیست.
متولی اشتباه کرد
وی در برابر این پرسش که واکنش متولیان بازار سرمایه در مواجهه با هیجان سرازیر شده به بورس پس از تفاهم هسته ای تا چه حد در صعود یا نزول ارزش معاملات این بازار موثر بود؟ پاسخ داد: اقدام متولی بازار سرمایه در اعلام عرضه های اولیه ۲۰ شرکت جدید در رسانه ها در حالی صورت گفت که نگرانی از بابت رشد تصاعدی ارزش بازار سهام بدون اتکا به حجم مناسب معاملات به افزایش نگرانی ها از بابت پدیدار شدن حباب قیمتی در تالار شیشه ای دامن زد. از این رو، اقدام سازمان بورس در اعلام عرضه های اولیه سهام بسیار پسندیده بود، چرا که برای افزایش عمق معاملات بازار سهام نیاز به حرکت نوسانی قیمت ها در مداری صعودی است نه اینکه به طور ممتد و یکباره و یا بدون گردش نقدینگی در میان صنایع مختلف بورسی انتظار رشد واقعی نماگرهای این بازار را داشت.
به باور وی، با وجود اقدام خوب سازمان بورس اما عرضه های اولیه سهام تا این لحظه تنها بر مبنای سودجویی ناشر اوراق و به بهانه برخورداری از معافیت مالیاتی در روزهای رونق و هیجانی بورس روی میز فروش قرار گرفت که در بی اعتمادی سرمایه گذاران به بازار سهام نقش اصلی داشت.
عوره ای با بیان اینکه انتظار می رفت کام سهامداران در سال ۹۴ و پس از تحمل بیش از یکسال رکود فزاینده با عرضه های اولیه پویا و پر بازده شیرین شود اما در کمال تعجب عرضه سهام به گونه ای صورت گرفت که مردم را نسبت به تکرار تجربه تلخ سال گذشته دچار نگرانی کرد، تصریح کرد: بهتر بود متولیان بازار سرمایه با بررسی کشش عرضه و تقاضای واقعی بازار سهام در اعتماد دوباره برای حضور در بازار سرمایه، در گام نخست عرضه سهام شرکت های سودآور و برخوردار از دورنمای روشن و قابل اتکا را بر روی میز فروش بورس می گذاشتند و در ادامه با رشد تدریجی و تقویت اعتماد سرمایه گذاران به آرامی سایر عرضه های اولیه حتی شرکت های کوچک بدون چشم انداز رو نیز به بازار عرضه می کردند.
حقوقی‌ها پولی در بساط ندارند
وی از نوع رفتار حقوقی ها در حمایت از بازار سهام نیز سخن گفت و افزود: وقتی به اصطلاح نماد معاملاتی شرکت‌ها با پدیده صف نشینی‌های میلیونی سفارش‌های خرید مواجه است به این معنی است که خریدار خواهان سهام است. در آنسوی معامله، وقتی عرضه کننده سهام با تقاضای پرحجم مواجه می شود، طبیعی خواهد بود که سهام خود را به خریداران بفروشد، این موضوع از منظر کشش عرضه و تقاضای بازار سهام هیچ ارتباطی به حقوقی ها نداشته و ندارد. در حال حاضر شرکت‌های حقوقی و صندوق‌های بازنشستگی با کمبود نقدینگی و مشکلات مالی عدیده ای مواجه هستند و وقتی با تقاضای دارایی های مالی خود در بازار سهام روبرو می شوند علاقه مند به فروش آنها هستند.
به گفته وی، نوسان قیمت اگر چه دلخواه سرمایه گذار است اما اینکه انتظار داشت در صورت کسب بازدهی ۱۰۰ درصدی یک دارایی مالی هیچ سهامداری برای فروش آن یافت نشود امری غیر منطقی است.
مراقب “پولهای هوشمند” باشیم
وی افزود: پس از بیانات مقام معظم رهبری در تدوین دوباره نقشه راه مذاکرات هسته ای با غرب ، امید بسیاری مبنی بر حل مساله هسته ای کشور با زبان دیپلماسی حاصل شد، با این همه هنوز تا موعد توافق جامع در اواسط تیرماه امسال راه بسیاری مانده و معلوم نیست چه سنگ‌هایی بر سر این مسیر ایجاد خواهد شد.
عوره ای، چشم انداز روشن بازار سرمایه ایران پس از توافق جامع هسته ای و برچیده شدن تحریم ها را یادآور شد و گفت: در حال حاضر “پولهای هوشمند” به ۸۰ درصد بازار سهام سرازیر شده که به محص احساس خطر و ترس از آینده پا به فرار خواهد گذاشت. این خروج در مواجهه با ترس و تردید موجود در بازار سهام بسیار وحشتناک تر از گذشته خواهد بود.
در حال حاضر معامله در بازار سهام براساس تخصیص اعتباری نقدینگی مساوی خواهد بود با مرگ قطعی سرمایه، این در حالی است که سهام شرکت‌های برخوردار از نسبت قیمت بر درآمدی اندک برای خریداران بسیارارزنده است، البته به شرط آنکه بادهی آنها از سود بانکی ۲۲ درصدی بالاتر باشد.
وی یادآور شد: در بازار سهام برخی گروه‌ها همچنان در انتظار خروج اقتصاد از رکود درجا خواهند زد؛ از جمله سهام گروه سیمانی که این روزها با سر ریز انبارها از سیمان مازاد مواجه شده اند. جالب آنکه برخی شرکت‌های سیمانی حاضرند محصول تولیدی خود را ۲۰ درصد پایین تر از قیمت بازار تحویل مشتری دهند.
هیجان زدگی متولی کار دست بورس داد
همزمان با دیدگاه اورعی ، کارشناس دیگر بازار سرمایه ایران معتقد است: هر چند موضوع عرضه اولیه سهام شرکت‌های جدید به تازگی منتفی شد اما ریشه یابی رفتار متولیان بازار سرمایه پس از مواجهه با موج ورود نقدینگی های جدید نشان داد که مدیران این نهاد ناخواسته با برخی اظهارات و اقدام‌ها به سرکوب اعتماد شکل گرفته در بازار سهام شتافتند. خودزنی متولیان بازار سرمایه در حالی صورت گرفت که آنها تصور می کردند روند رشد مداوم قیمت سهام و ارزش معاملات این بازار قرار است طی ۱۰ یا ۲۰ روز آینده پس از تفاهم لوزان نیز ادامه داشته باشد. از این رو، با هیجان زدگی یکباره در رسانه ها ظاهر شدند و از عرضه های سهام خبر دادند.
از متولی انفعالی تا مدیریت اقتضایی
سید محمد سادات با بیان اینکه افتادن بورس در سرازیری قیمت‌ها ناشی از انفعال برخی متولیان بازار سرمایه بود که نتوانست با ابزارهای موجود روند نقدینگی به گردش درآمده در بازار سهام را مدیریت کند و در نهایت ناخواسته سرکوب تقاضا را فراهم آورد. در حالی که بازار سرمایه همواره با فراز و فرودهای قیمتی مواجه می شود اما این امر برای متولیان این بازار به رفتارهای غیر منتظره منتهی می شود در این اوضاع بهتیرین رویکرد جایگزینی مدیریت اقتضایی بجای مدیریت انفعالی است. به عبارتی بهتر، در شرایط هیجانی متولی بازار سهام می بایست با استفاده از ابزارها و دیدگاه‌های موجود برای تقویت و یا تعدیل روند حرکتی بازار سهام از درایت و تیز بینی و هوشمندی وافری بهره گیرد، این در حالی است که در مدیریت انفعالی به یکباره مدیر می خواهد در مقابل همه روند ها و جهش ها بایستد.
راه جبران مسیر گذشته
این کارشناس بازار سرمایه از فرصت سوزی متولی بازار در جلب اعتماد دوباره صاحبان نقدینگی برای حضور در بورس سخن گفت و افزود: برای جبران این رخداد هنوز هم دیر نشده و متولی بازار سرمایه می تواند با تعریف شرایط موجود از آنچه که برای سرکوب بازار بهره گرفتند برای تقویت آن استفاده کنند؛ کما اینکه پس از رشد ۱۵ درصدی بازار تا کنون چیزی در حدود ۴ یا ۵ درصد ارزش معاملات سهام افت داشته است، بنابراین متولی بازار سرمایه می تواند با اتکا به عرضه های اولیه جذاب سهام و مدیریت قیمت ها دوباره اعتماد سرکوب شده بازار را فعال کنند.
به باور سادات، صندوق‌های بازار گردان وابسته به سازمان بورس که با هدف حمایت از بازار سهام و جمع آوری صف‌های فروش و یا رقیق سازی معاملات بوجود آمده اند با فاصله گرفتن از مامویت اولیه خود به ابزاری برای واسطه گری و شناسایی سود در سبد دارایی ها تبدیل شده اند. این صندوق‌ها در حال تبدیل شدن به اهرم‌های تخریب برای سهم‌های پیشرو بازار و عدم رشد منطقی قیمت سهام هستند به طوری‌که خواسته یا ناخواسته ضمن تحریک حقوقی‌ها برای عرضه های کورکورانه در نماد معاملاتی شرکت‌های پیشرو از تداوم صعود قیمت سهام جلوگیری می کنند.
نیازی به دخالت دولت در بورس نیست
وی افزود : چنانچه دخالت دولت در بخش‌های صنعتی و کشاورزی یا حتی خدماتی توجیه پذیر باشد اما در بازار سرمایه این دخالت مذموم خواهد بود؛ هر چند در مواقعی که افت بازار سهام به دلایل غیر منطقی در حال از دست دادن ارزش خود است می تواند با درایت از تداوم آن جلوگیری کند اما در مواقعی که نقدینگی به بازار پس از مدت‌ها رکود به بورس سرازیر شده و یا برای جلوگیری از رشد ممتد شاخص بورس به سرکوب عرضه و تقاضای واقعی و ضعیف به عرضه های بی مهابا روی اورد نتیجه ای جز تخریب و خفگی نقدینگی در بورس ندارد.
دورنمای بورس از مذاکرات هسته ای
سادات از دورنمای مذاکرات هسته ای و تاثیر آن بر بازار سرمایه نیز سخن گفت و افزود: بیانات مقام معظم رهبری در حوزه های کلان مدیریتی هموراه با هدف ایجاد توازن در همه بخش‌ها صورت می گیرد. گاهی نسبت به اهداف پیدا و پنهان آمریکایی‌ها و غربی‌ها هشدار می دهند و در جایی دیگر وجه مثبت مذاکرات را نیز بیان می‌کنند.
به هر ترتیب در دور آخر مذاکرات هسته ای باید انتظار داشت که با شرایط سخت و حساسی نسبت به دوره های قبلی به پیشواز توافق جامع هسته ای خواهیم رفت. از این رو، باید منتظر سخت‌گیری‌های وسیع تر و شدیدتری از سوی غربی ها بود. حتی امکان طولانی شدن مذاکرات برای یک تا دو هفته پس از موعد ۱۱ تیرماه نیز وجود دارد اما در مجموع روند به گونه ای پیش خواهد رفت که توافق جامع هسته ای حاصل شود؛ مگر اینکه اتفاقات خارج از اراده مذاکره کنندگان همچون تشدد در خاورمیانه یا تنش در روابط آمریکایی ها بوجود آید که بسیار بعید به نظر می رسد.
در انتظار شاخص ۱۵۰ هزار واحدی
باید مراقب دسیسه ها و تنش‌ها بود و از واکنش های احساسی در مقابل آنها پرهیز کرد. به نظر می رسد روند شاخص کل بوس تا اواسط خرداد ماه امسال ابتدا به سمت ۸۱ هزار واحد و در ادامه تا ۸۹ هزار واحد را تجربه کند. سپس یک اصلاح موقت در محدوده ۸۱ هزار وحد و نیز ۷۶ هزار واحد خواهد داشت . پیش بینی می شود پس از آن با انجام توافق هسته ای در تیرماه روند جدیدی برای شکستن رکورد ۱۱۵ هزار واحد و همچنین ۱۵۰ هزار واحد شکل خواهد گرفت.