به گزارش خبرنگار مهر، بیمه تامین اجتماعی شــامل گروه های مختلف اجتماعی است که به تدریج تحت پوشش خدمات و حمایتهای خاص آن قرار گرفته و می گیرند. قانون تامین اجتماعی این قابلیت را دارد که افرادی را که مشمول هیچ بیمه ای نیستند، تحت پوشش قرار دهد.
در این چارچوب بیمه بر اساس قانون تامین اجتماعی به دو دسته عمده تقسیم می شود:
الف: بیمه اجباری: بیمه اجباری شامل کلیه مشمولین قانون کار و کسانی است که در قبال دریافت مزد و حقوق در کارگاهها، کارخانه ها و شرکتها مشغول به کارند.
ب: بیمه های خویش فرما: بیمه خویش فرما به دو دســته تقســیم می شود:
۱. بیمه اختیاری ۲. بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد در این شــماره مقررات و ضوابط مربوط به بیمه اختیاری مطرح و بررسی می شود.
بیمه اختیاری برای کسانی است که تحت پوشش بیمه خاصی نیستند. متقاضی این نوع بیمه، مستقیما با مراجعه به شعب سازمان تامین اجتماعی خواهان انعقاد قرارداد بیمه اختیاری میشود و موظف است خود حق بیمه را در زمان تعیین شده پرداخت کند. درصورت عدم پرداخت حق بیمه در موعد مقرر قرارداد بیمه او باطل میشــود و متقاضی موظف است در چارچوب ضوابط مجددا درخواســت خود را ارائه کند. البته متقاضی بیمه اختیاری میتواند برای انعقاد بیمه اختیاری با سازمان وکیل بگیرد.
در متن وکالتنامه باید دقیقا موضــوع وکالت مبنی بر انعقاد قرارداد بیمه اختیاری ذکر شود و قراردادهای وکالتی که به صورت کلی تنظیم شده باشند در این خصوص فاقد اعتبارند. ســازمان تامین اجتماعی از زمان ثبت تقاضای بیمه اختیاری در دفتر شعبه موظف است حداکثر ظرف دو ماه موضوع را بررسی و استحقاق یا عدم استحقاق را کتبا به متقاضی اعلام کند. در صورت وجود شــرایط سنی و ســابقه انعقاد قرارداد بیمه اختیاری، متقاضی و افراد تحت تکفل برای معاینه پزشکی به پزشک معتمد سازمان معرفی میشوند.
متقاضیانی که هنگام ارائه تقاضا بیشتر از نه ماه از قطع پرداخت حق بیمه آنها نگذشته باشد از انجام معاینات پزشکی معاف هستند. چنانچه بیمه شدگان اختیاری با اشتغال در کارگاههای مشمول قانون کار و تامین اجتماعی تحت پوشش بیمه اجباری قرار بگیرند یا مشمول صندوقهای بیمه ای دیگر شــوند موظف اند آن را کتبا به اطلاع سازمان برسانند تا برای قطع بیمه اختیاری آنان اقدام شود؛ در غیر این صورت حق بیمه های دریافتی پس از کسر هزینه های اداری مربوط مسترد میشود و سابقه ایجادشده حذف میشود.
شرایط بیمه اختیاری
کسانی می توانند بیمه اختیاری شوند که دارای شرایط زیر باشند: داشتن حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه داشتن حداکثر ۵۵ سال سن (مرد و زن) در صورتی که ســن متقاضی در زمان تقاضا بیش از ۵۵ ســال باشد باید، معادل مدت مازاد سنی، ســابقه حق بیمه را بپردازد.
برای مثال، اگر متقاضی بیمه اختیاری ۵۷ساله باشد باید هنگام درخواست دو ســال ســابقه پرداخت حق بیمه را بپردازد و اگر ۶۰ساله باشد داشــتن پنج سال سابقه الزامی است. متقاضیانی که بیش از ده سال ســابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشند از شرط ســنی معاف اند و با هر سنی میتوانند بیمه شوند. چنانچه بیمه شده ای یکبار با سازمان قرارداد بیمه اختیاری منعقد کرده باشد تا سه بار حق انعقاد قرارداد بیمه اختیاری را بدون شرط سنی خواهد داشت.
البته دوران انقطاع جزء بیمه و سوابق فرد منظور نخواهد شد. برای کسانی که بیش از سن مقرر سن دارند، سوابق انتقالی از صندوقهای دیگر برای تامین سابقه مورد نیاز محاسبه نخواهد شد. چنانچه متقاضی بیمه اختیاری با ارائه مدارک و اسناد غیرقانونی و جعلی مبادرت به انعقاد قرارداد کند، بیمه وی قطع میشود و نمیتواند از مزایای سازمان استفاده کند.
درصد حق بیمه اختیاری
درصد حق بیمه متقاضیان بیمه اختیاری ۲۶ درصد دستمزد و حقوق توافق شده است. بیمه اختیاری بر اساس حق بیمه مذکور کلیه تعهدات بیمه ای را شامل میشود. بیمه شدگان اختیاری که قبال با بیمه های ۱۴ ،۱۲ و ۱۸ درصدی مشمول بیمه بوده اند، از تاریخ ۸۶/۱/۱ با بیمه ۲۶ درصدی تطبیق یافتند و در برابر تعهدات مذکور بیمه کامل خواهند بود.
عالاوه بر حق بیمه فوق دولت نیز پرداخت ۳ درصد از حق بیمه را طبق قانون تامین اجتماعی (ماده۲۸ قانون تامین اجتماعی) متعهد شده است. باید توجه داشت که مسئول پرداخت حق بیمه در بیمه های اختیاری خود شخص بیمه شده است.
مبنا و نحوه محاسبه حق بیمه در بیمه های اختیاری
متقاضیان بیمه اختیاری میتوانند دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه را خود مشخص کنند، برای این منظور باید آن را بین حداقل و حداکثر دستمزد هر سال تعیین کنند.
بیمه شدگان اختیاری میتوانند با ارائه درخواست، هر دو سال یکبار، دستمزد مبنای محاسبه حق بیمه ماهانه خود را ۱۰ درصد افزایش دهند.
مهلت پرداخت حق بیمه
بیمه شدگان اختیاری موظف اند حق بیمه خود را حداکثر تا آخرین روز دو ماه بعد به شعبه تامین اجتماعی پرداخت کنند، در غیر این صورت قرارداد منعقدشده از اولین روز ماهی که حق بیمه پرداخت نشده لغو میشود و ادامه بیمه موکول به درخواست جدید خواهد بود. اولین پرداخت حق بیمه باید همزمان با انعقاد قرارداد صورت گیرد.
نحوه ارائه درخواست و عقد قرارداد بیمه اختیاری
متقاضی بیمه اختیاری باید با مراجعه به شعبه تامین اجتماعی، که سوابق پرداخت حق بیمه در آن متمرکز است، فرم مربوطه را دریافت و تکمیل کند، سپس آن را همراه یک قطعه عکس و رسید اخذشده از شعبه ارائه کند. پس از انجام اقدامات فوق، شعبه موظف است حداکثر ظرف دوماه از تاریخ ثبت درخواست در دفتر شعبه، وضع متقاضی را از نظر استحقاق یا عدم استحقاق او بررسی و نتیجه را اعلام کند.
بررسی شعبه شامل سن، سابقه، معرفی به کمیسیون پزشکی و دریافت نتیجه و سایر مراحل اداری است. چنانچه متقاضی واجد شرایط تشخیص داده شد باید حداکثر ظرف بیست روز از تاریخ اعلامآن برای انعقاد قرارداد به شــعبه مراجعه کند و حداکثر ظــرف ده روز پس از انعقاد قــرارداد بیمه اختیاری، حق بیمه را از تاریخ درخواســت به صورت یکجا پرداخت کند.
تعهدات سازمان در قبال بیمه شدگان اختیاری بیمه شدگان اختیاری خدمات زیر را دریافت خواهند کرد: مستمری بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی خدمات درمانی هزینه کفن و دفن، همانند بیمه شدگان اجباری وسایل کمک پزشکی، همانند بیمه شدگان اجباری کمک هزینه ازدواج، ازکارافتادگی جزئی، غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری، و بیمه بیکاری شامل بیمه شدگان اختیاری نمیشود؛ زیرا این بیمه شدگان دارای کارفرما نیســتند، در کارگاههای مشمول قانون کار اشتغال ندارند و خود مستقیما خواهان ادامه بیمه به طور اختیاری هستند.
به غیر از موارد فوق شرایط مربوط به برخورداری از خدماتی از قبیل بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی غیرناشی از کار، مستمری بازماندگان و… همانند بیمه شدگان اجباری است.